Kesme aralıkları yaklaşık olarak eşit de olsa saç ve tırnakların uzama miktarlarının bireyler arasında farklılık göstermesinin nedeni genetik özellikler ve bazı biyokimyasal süreçlerle ilişkili.
Kesme aralıkları yaklaşık olarak eşit de olsa saç ve tırnakların uzama miktarlarının bireyler arasında farklılık göstermesinin nedeni genetik özellikler ve bazı biyokimyasal süreçlerle ilişkili.
Colossal adlı bir biyoteknoloji şirketi, 10.000 yıl kadar önce soyunun tükendiği tahmin edilen ulukurt adlı hayvanı antik DNA kalıntılarını kullanarak klonlama teknolojisiyle yeniden canlandırdığını açıkladı. Bu açıklama bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.
Konuğumuz çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı Dr. Rukiye Çolak Sivri.
Colossal adlı bir biyoteknoloji şirketi, 10.000 yıl kadar önce soyunun tükendiği tahmin edilen ulukurt adlı hayvanı antik DNA kalıntılarını kullanarak klonlama teknolojisiyle yeniden canlandırdığını açıkladı. Bu açıklama bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Merkür, Venüs ve Satürn mayıs ayında şafak vakti gökyüzünde görülebiliyorlar. Mars ve Jüpiter ise gün batımından sonra gökyüzünde. Mayıs ayı boyunca etkinliğini devam ettiren Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru da 5 Mayıs’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor.
Yapıştıkları yerlerden günler sonra bile kalabilen simlerin bu özellikleri Van der Waals etkileşimleri, statik elektriklenme ve sürtünme kuvveti gibi fiziksel etkilerle açıklanabilir.
Jezabel Nuarte/iStock
Kafa derimiz üzerinde bulunan saç adını verdiğimiz kıllar, sağlıklı bir insanda ayda ortalama 1,3 santimetre uzar. El tırnaklarımızın aylık ortalama uzama hızı 3,5 milimetre iken ayak tırnaklarımızınki elimizdekilerin yaklaşık yarısı kadardır. Saç ve tırnaklarımızın uzunluğunu kontrol altında tutmak için belirlediğimiz aralıklarla onları keser ya da kestiririz. Ancak bu zaman aralıkları yaklaşık olarak eşit de olsa saç ve tırnakların uzama miktarları bireyler arasında farklılık gösterebilir. Farklılığın nedeniyse genetik özellikler ve bazı biyokimyasal süreçlerde saklı.
İçeriğinde bol miktarda keratin adındaki proteini bulunduran saç ve tırnaklarımız, deri altındaki matriks hücreleri tarafından üretilir ancak büyüme hızları ve hücresel organizasyonları bakımından birbirinden farklı yapılardır. Tırnak tabanındaki deri altında tırnağa dönüşecek hücreler, düzenli olarak bölünür ve önceden oluşmuş hücreleri tırnak yatağı boyunca iter. Saç telleri ise deri altındaki folikül adı verilen bir keseyle sarılmış kökün içinde büyür. Buradaki matriks hücrelerinden yeni saç hücreleri üretildikçe derinin yüzeyine doğru itilir. Sonra da sertleşerek canlılığını yitirir ve saç gövdesine dönüşür.
Tırnaklarımızdan farklı olarak saç tellerimizin uzama süreci dört farklı evresi olan döngüler hâlinde gerçekleşir. Büyüme, geçiş, dinlenme ve dökülme olarak adlandırılan bu evreler her folikülün ömrü boyunca 10 ila 30 kez tekrarlanır. Tüm saç köklerinde bu evreler eş zamanlı olarak gerçekleşmez. Dinlenme sonrasında dökülme evresine geçen saç tellerinden günde ortalama 100 kadarını kaybederiz ve bu foliküllerde yeni saç teli için büyüme evresi başlatılır.
Saç ve tırnakların uzamasına etki eden öncelikli faktör genetiktir. Örneğin kardeşlerin, özellikle de tek yumurta ikizlerinin tırnak uzama hızları birbirine yakındır. Yaş da saç ve tırnakların büyüme hızında oldukça etkindir. Yüksek metabolizma ve hücre bölünme hızına sahip genç bireylerde bu yapıların uzama hızları da yüksektir. Öte yandan farklılaşan hormonal değişimlerin de etkisinden söz edilebilir. Örneğin menopozda veya stres hormonu olarak da bilinen kortizolün düzeyi arttığında tırnak ve saç büyüme hızları düşerken gebelikteki hormon değişimler bu yapıların uzama hızlarını genellikle yükseltir.
Saç ve tırnaklarda keratine ek olarak su, yağ ve çeşitli mineraller gibi maddeler de bulunur. Bu nedenle beslenme de saç ve tırnakların uzama hızını ve dayanıklılığını etkiler. Örneğin demir ve çinko mineralleri bakımından yetersiz bir beslenme, büyüme evrelerini bozarak veya telleri zayıflatarak saç dökülmesine yol açabilir, tırnak kırılmasına neden olabilir.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
