Glüten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan, hamura esneklik ve kabarma gücü kazandıran bir protein. Ancak bazı insanlar için glüten yalnızca yiyeceklerle ilgili bir bileşen değil, sağlık sorunlarının da tetikleyicisi. Peki glüten gerçekten herkes için zararlı mı yoksa bu sadece gereksiz bir korku mu? Bilim dünyası bu sorunun cevabını hâlâ arıyor.
Fârâbî, Doğu ve Batı toplumlarına bilimin ve felsefenin evrensel değerini yeniden hatırlatmış ve bu yüzden düşünce tarihine Aristoteles’ten sonra Muallim-i Sânî yani İkinci Bilge olarak geçmeyi başarmıştır.
Her boş vaktinizde telefonunuzu alıp aynı uygulamalara mı tıklıyorsunuz? Peki bunu gerçekten farkında olarak mı yoksa otomatik bir şekilde mi yapıyorsunuz?
Meksika’nın Chihuahua eyaletinde bulunan Naica maden sahasındaki Dev Kristal Mağarası, en büyüğü 11,40 metre uzunluğunda olan devasa kristalleriyle ünlüdür.
İtalya’da, Pompeii yakınlarındaki Paestum antik kentinde 1954’te toprak altından çıkarılan ve MÖ 520 dolaylarına tarihlenen bronz kapların içindeki gizemli maddenin bal olduğu modern kimyasal analiz teknikleri sayesinde ortaya çıkarıldı.
Şili’deki Cerro Pachón Dağı’nın zirvesinde bulunan Rubin Gözlemevi 2025 yılının haziran ayında ilk ışığını aldı. Çok geniş görüş alanı, son derece hassas ve yüksek çözünürlükteki kamerası ve veri toplama hızı bu teleskobu benzersiz kılan bazı özellikleri.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Solda Paestum’daki tapınakta bulunan bronz kaplardan biri ve sağda kapların içinde bugüne kadar kalabilmiş bal kalıntısının bir örneği görülüyor.
İtalya’da, Pompeii yakınlarındaki Paestum antik kentinde 1954’te toprak altından çıkarılan bronz kapların içindeki gizemli maddenin bal olduğu modern kimyasal analiz teknikleri sayesinde ortaya çıkarıldı. Antik kentteki bir tapınakta bulunan ve MÖ 520 dolaylarına tarihlenen kaplar keşfedildiğinde içlerinde yapışkan bir madde olduğu fark edilmiş ama bu maddenin ne olduğu bugüne kadar gizemini korumuştu. Başlangıçta yapılan arkeolojik değerlendirmelere göre kalıntıların bal olabileceği düşünülmüştü. Daha sonra üç farklı araştırma grubu madde üzerinde laboratuvar analizleri yapmış ve maddenin baldan ziyade polen ve böcek parçaları karışmış hayvan ya da bitki yağı olduğu sonucuna varmıştı. O dönemde araştırmacılar kalıntının farklı çözücülerde çözünüp çözünmediğini analiz eden teknikler kullanıyordu. Ancak bu analiz yöntemleri kalıntının içinde çok az miktarda bulunan bileşenleri yüksek hassasiyetle tespit edemiyordu.
Bronz kapların içindeki kalıntıyı günümüz teknikleriyle incelemeye karar veren Carvalho ve ekibi ilk olarak maddenin genel bileşimi hakkında fikir edinmek için Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi (FTIR) adı verilen yöntemi kullandı. Araştırmacılar önce dış görünüşünün günümüzdeki balmununa benzemesi ve asitlik düzeyinin yüksek olması nedeniyle maddenin bozunmuş balmumu olduğunu düşündü. Araştırmacılar bunu doğrulamak için gaz kromatografisi ile kütle spektroskopisi yöntemlerini bir arada kullandı. Bu analizler kalıntı örneklerinde, balda bulunan başlıca şeker türleri olan glikoz ve fruktozun varlığını ortaya çıkardı.
Oxford Üniversitesinden Elisabete Pires’ın takiben yaptığı analizler ise kaplardaki maddede arılar tarafından salgılanan temel arı sütü proteinlerinin bulunduğunu ortaya koydu. Ayrıca bal arısı larvaları ile beslenen Tropilaelaps mercedesae adlı parazitik akarlara ait olduğu düşünülen peptitlere (proteinler kadar uzun olmayan kısa amino asit zincirleri) rastlandı.
Carvalho, bal dolu kapların tapınakta bulunmasının Paestum halkının inanç dünyası hakkında fikirler verdiğini belirtiyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
