Çinkonun bitki metabolizmasında önemli bir rol oynadığı biliniyor. Mineralin tuz formu gübre olarak genellikle toprağa ekleniyor veya yapraklara püskürtülüyor ancak bu yöntemler yeterince verimli olmuyor. Diğer bir yaklaşım ise çinko oksitin, yapraklardaki mikroskobik gözeneklerden geçebilen ve bitkide birikebilen, 100 nanometreden daha küçük parçacıklar hâlinde uygulanması. Araştırmacılar bu tür nanoparçacıkların bitkilere daha fazla besin sağlama rolü olduğunu keşfetti. Bu da mahsul veriminin korunmasına yardımcı olurken, çok fazla gübre kullanımından kaynaklanan çevresel zararı azaltıyor.
Nankai Üniversitesinden Xiangang Hu ve meslektaşları, çinko oksit nanoparçacıklarının sıcak hava dalgası koşullarında pirinç bitkisinin (çeltik) mahsul verimini nasıl etkilediğini test etti. Araştırmacılar pirinç bitkilerini bir serada normal koşullar altında ve sıcaklığın altı gün üst üste 37 °C'u aştığı, sıcak hava dalgasına benzer koşulların oluşturulduğu ortamda yetiştirdiler.
Bazı bitkilere çinko oksit nanoparçacıkları püskürtülürken diğerlerine hiçbir işlem yapılmadı. Bitkiler hasat edildiğinde, çinko oksit nano- parçacıkları ile muamele edilen bitkilerin ortalama veriminin, nanoparçacık püskürtülmeyen bitkilerden %22,1 daha fazla olduğu ayrıca pirinçlerin besin seviyelerinin yükseldiği belirlendi. Çinko oksit nanoparçacıkları, sıcak hava dalgası uygulanmayan koşullarda da faydalı oldu. Hatta bu koşullarda çinko oksit nanoparçacıkları uygulanmış ve uygulanmamış bitkiler arasındaki verim farkı daha da fazlaydı. Araştırmacılar, yapraklardaki besin maddelerinin ayrıntılı ölçümlerine dayanarak bu yöntemin hem fotosentezde yer alan enzimlerin aktivitesini hem de bitkileri, tepkimeye
girmeye istekli oksijen türleri olarak bilinen zararlı moleküllere karşı koruyan antioksidanların miktarını artırdığı sonucuna vardılar.
Ayrıca araştırma ekibi, çinko oksit nanoparçacıkları ile
muamele edilen pirinç bitkisinin yapraklarında yaşayan filosfer adlı mikroorganizmalar arasında daha fazla çeşitlilik sağladığını
ve bunun da bitkinin büyümesine katkıda bulunduğunu tespit etti.
Çinko oksit nanoparçacıklarının kabak ve yonca gibi bitkiler üzerinde yapılan testlerinde de verim artışı gözlendi. Ancak Hu, bu yöntemin buğday gibi diğer tarım ürünlerine de fayda sağlayabileceğini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Kaynaklar: