Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Mikrorobotlarla vücudun belirli bölgelerine ilaç dağıtımı üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda önemli bir başarı elde edildi. Oxford ve Michigan üniversitelerinden bir grup araştırmacı kalıcı mıknatıs özellik gösteren damlacıklardan üretilen mikrorobotlar geliştirdi.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Ekim 2025'te yayımlanan İşlemsiz Kendoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Her ne kadar yılın dört mevsiminde şimşek ve gök gürültüsü meydana gelse de, özellikle mevsim geçişlerinde, yani ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görülür.
Yapay zekâ, eğitim teknolojileri alanında ders planlamasından öğrenci değerlendirmesine, kişiselleştirilmiş öğrenmeden sanal rehberliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı değişimler yaratmaya başladı.
2025 yılının süper Ay’ı 5 Kasım da gerçekleşiyor. Merkür, kasım ayının başında gün batımından sonra ayın sonunda ise şafak vakti gökyüzünde görülebiliyor. Jüpiter ve Satürn ise gökyüzünü neredeyse bütün gece domine ediyor.
Apokrin bezlerin ürettiği teri kıvamlı hâle getiren bileşenlerden ikisi yağlar ve proteinlerdir. Terin kendisi kokusuz olsa da koltuk altlarında bulunan bakteriler, bu maddeleri parçalayarak kokusu rahatsız edici bulunabilen yan ürünler açığa çıkarır.
Adyna/iStock
2025 yılının süper Ay’ı 5 Kasım da gerçekleşiyor. Süper Ay, Ay’ın dolunay evresine ulaştığı zaman ile yörünge hareketi sırasında Dünya’nın en yakınından geçtiği zaman birbirine çok yakın olduğunda gerçekleşir. Süper Ay sırasında Ay, diğer zamanlarda gerçekleşen dolunaya göre daha büyük ve parlak görünür.
Ay, 5 Kasım'da dolunay, 12 Kasım'da son dördün, 20 Kasım'da yeni ay ve 28 Kasım'da ilk dördün evresinde.
Ay, yörünge hareketi sırasında 6 Kasım'da Dünya'ya en yakın yani yerberi, 20 Kasım'da ise Dünya'ya en uzak yani yeröte konumuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 356.833 km ve 406.691 km.
Ayın başında Güneş’in batışından sonra güneybatı yönünde ufkun üzerinde görülebilen Merkür’ün ilerleyen günlerde ufkun üzerinde yüksekliği ve parlaklığı azalıyor. Kasım ayının başında Akrep Takımyıldızı’nda bulabileceğiniz Merkür, 9 Kasım’da takımyıldızın en parlak yıldızı Antares ile birbirine yakın görülebiliyor. Her iki gök cisminin yüksekliği son derece düşük olduğundan ancak açık bir ufukta, yüksek bir konumdan görülebiliyorlar.
Merkür, Güneş etrafındaki yörünge hareketi sırasında 20 Kasım’da Güneş ile Dünya’nın arasından geçiyor. Ayın sonunda ise şafak vaktinde gökyüzünde tekrar ortaya çıkmaya başlıyor.
Mars, ayın ilk günlerinde güneybatı yönünde ufkun hemen üzerinde çok kısa süre görülebiliyor. Kızıl Gezegen’in gözlem süresi ayın ilerleyen günlerinde kısalmaya devam ediyor. 1 Kasım akşamı Mars’ı ve Merkür’ü, gün batımından sonra ufkun hemen üzerinde birbirine yakın görmeyi deneyebilirsiniz.
Satürn, kasım ayında Güneş’in batışından sonra güneydoğu yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık dört saat sonra batı yönünde ufuktan batıyor. İlerleyen günlerde daha erken batmaya başlayan Satürn’ün parlaklığı da hafifçe azalıyor. Ay boyunca Kova Takımyıldızı’nda yer alan Satürn, 2 Kasım’da ve 29 Kasım’da Ay ile birbirine yakın görülebiliyor.
Siz de 29 Kasım gecesi güneybatı-batı yönünde ufkun üzerine bakarak Satürn ve ilk dördün evresinden yakın zamanda ayrılan Ay’ı birbirine yakın görebilirsiniz.
Jüpiter, kasım ayında neredeyse bütün gece gökyüzünde. Ayın başında gece yarısından bir buçuk saat önce kuzeydoğu-doğu yönünde ufuktan doğuyor ve şafak vakti Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor. İlerleyen günlerde daha erken doğmaya başlayan Jüpiter’in parlaklığı da her geçen gün artıyor. Ay boyunca İkizler Takımyıldızı’nda yer alan Jüpiter, takımyıldızın en parlak yıldızı Polluks’un güneydoğusunda yer alıyor.
10 Kasım gecesi Jüpiter, Ay ve Polluks’un gökyüzünde oluşturduğu hayali üçgeni doğu yönünde ufkun üzerinde görebilirsiniz.
Venüs, kasım ayının başında Güneş’ten yaklaşık bir buçuk saat önce doğu yönünde ufuktan doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde Venüs’ün gözlemlenebileceği süre kısalıyor ve ufkun üzerinde yüksekliği azalıyor. Kasım ayının ilk günlerinde Başak Takımyıldızı’nda bulunan Venüs ilerleyen günlerde gökyüzünde güneydoğu yönünde hareket ediyor ve ayın ikinci yarısında Terazi Takımyıldızı’na geçiyor. Ayın son haftasında Merkür de gökyüzünde Venüs’e katılıyor. 24 Kasım’da Merkür ve Venüs arasındaki mesafe 1,5 derece. Sonraki günlerde Venüs alçalmaya devam ederken Merkür ufkun üzerinde yükseliyor ve gözlem süresi uzuyor.
2 Kasım’da Venüs ve Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika’yı şafak vakti doğu- güneydoğu yönünde ufkun üzerinde bir arada görebilirsiniz.
Leonid (Aslan) Gök Taşı Yağmuru, 17-18 Kasım gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte gök taşlarının gökyüzünde ortaya çıktığı nokta (saçılma noktası) gece yarısından kısa süre önce kuzeydoğu-doğu yönünde ufuktan doğuyor ve şafak vakti Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor. Leonid Gök Taşı Yağmuru’nun en yüksek etkinliğe ulaştığı tarihte saatte en fazla 15 gök taşı görülebiliyor. Yeni ay evresine yaklaşan Ay ise gök taşlarının görülmesini olumsuz etkilemiyor.
Devamını okumak için TÜBİTAK Yayınlar web sitesini ziyaret ederek abone olabilirsiniz.
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
