Geçirdiği kazada sol gözü de dâhil olmak üzere yüzünün sol tarafının büyük bölümünü kaybeden Aaron James isimli hastaya 2023 yılında ilk tam göz ve yüz nakli yapılmıştı. Şimdi, nakledilen gözün hem sağlıklı olduğu hem de retinasının ışığa tepki verebildiği haberi geldi.
Yapay zekânın iki farklı alanda Nobel kazanması, bu teknolojinin bilimsel ve toplumsal etkisinin büyüklüğünü gösteriyor.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Ağustosl 2024 yayımlanan Kropki oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Ağustos 2024 yayımlanan Cücelerin Külahlarının İki Renge Boyanması sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bir gazın üzerine lazer ışığı düşürüldüğünde enerji kaybedip soğumasını değil, enerji kazanıp ısınmasını beklersiniz. Ancak özel olarak hazırlanmış düzeneklerde lazer ışınları kullanılarak gazların sıcaklığını neredeyse mutlak sıfıra kadar düşürmek de mümkün.
Uzun süreler boyunca güneş ışığının daha yüksek enerjili morötesi fotonlarına maruz kalmak, malzemelere renk özelliklerini kazandıran kromofor moleküllerindeki kimyasal bağları etkileyebilir.
Özellikle yaz aylarında yazılı ve görsel medyada sıkça karşılaştığımız yağ yakma ile birlikte anılan kilo verme olgusu hakkındahâlâ hatalı yorumlar var. Nitekim 2014 yılında BMJ’de yayımlanan bir araştırmada aile hekimlerine, diyetisyenlere ve sporeğitmenlerine sorulan “Sizce verilen kilolar nereye gider?” sorusuna verilen yanıtlar bu tespiti doğruluyor. Bu çalışmaya katılanlarınçoğunluğu kilo verme sırasında yakılan yağın -kütlenin korunumu yasasına aykırı olarakdoğrudan enerjiye ve ısıya dönüştüğünü belirtmiş.
Enerji kimi zaman ölçüm birimi olan “kalori” olarak da ifade edilen bir olgudur. Vücudun enerji dengesi ise tükettiğimiz yiyecek veiçecekler yoluyla aldığımız kalori ile fiziksel aktiviteler yoluyla yaktığımız kalori arasındaki dengeye karşılık gelir. Diğer bir ifadeyle birşeyler yiyip içtiğimizde enerji alır, hareket ederken, solunum, sindirim gibi faaliyetler sırasında da enerji harcarız. Uzun vadede, harcadığımızdan daha fazla enerji almak kilo almak, aldığımızdan daha fazla enerji harcamak ise kilo kaybetmek anlamına gelir.Vücudumuz, kilo vermek için harcayacağı enerjiyi ise yağ depolarından sağlar.
Yakılan yağın enerjiye dönüşen kısmı sanılanın aksine hayli azdır. Öyle ki, yaktığımız yağlar büyük oranda nefesimizle uçup gider. Ama bu durum sizi nefes alıpvererek rahatlıkla kilo verebileceğiniz konusunda ümitlendirmesin. Her ne kadar uzmanlar tek bir nefesle dışarıya 33 gr CO2 verdiğimizi belirtse de bir dilimçikolatalı kekin günlük enerji ihtiyacının yaklaşık 5’te 1’ini karşıladığını da ekliyorlar.
Vücudumuzdaki yağ hücrelerinin temel bileşenleri gliserol ve yağ asitlerinden oluşan trigliserit molekülüdür.Yağ yakmak trigliseritmoleküllerinin okside olması, yani moleküllerin parçalanması ve CO2, su ve enerji açığa çıkması demektir. Tek bir trigliserit molekülünün oksidasyonu pek çok enzimin dahil olduğu, karmaşık bir işlemdir. Bu biyokimyasal süreç temel olarak aşağıda yer alan kimyasaldenklemle gösterilir:
C55H104O6 + 78O2 → 55CO2 + 52H2O + Enerji
Söz konusu tepkime üzerinden gidildiğinde, araştırma ekibinin hesaplarına göre 10 kg yağ yakabilmek için 29 kg O2 solunuyor, busırada 94.000 kalori yakılıyor, tepkime sonucunda ise 28 kg CO2 ve 11 kg H2O açığa çıkıyordu. Bu, yağın metabolik olarak parçalanmasına dair bilgi vermekle birlikte kilo verme sırasında yakılan 10 kg yağın hangi oranlarda CO2 ve H2O’ya dönüştüğüne dair bir bilgi vermiyordu.Aylar süren çalışmalar sonucunda uzmanlar 1949 yılında Lifson ve arkadaşlarının yayımladığı bir çalışmadan da yararlanarak her bir atomun vücutta izlediği yolu takip etti. Sonuç olarak açığa çıkan CO2’nin yaklaşık 8,4 kg’ı, H2O’nun ise 1,6 kg’ı yakılan 10 kg yağdan geliyordu. Bu da yağın büyük oranda verdiğimiz nefesle uçup gittiğini, kalan miktarının da ter, idrar, gözyaşı gibi vücut sıvıları yoluyla dışarı atıldığını gösteriyordu.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
