DNA origami tekniğiyle altıgen peptit yapılardan oluşan ve tümör hücrelerini hedef alan akıllı nanorobotlar geliştiren bilim insanları kanser hücrelerini yok etmeyi hedefliyor.
DNA origami tekniğiyle altıgen peptit yapılardan oluşan ve tümör hücrelerini hedef alan akıllı nanorobotlar geliştiren bilim insanları kanser hücrelerini yok etmeyi hedefliyor.
Her yıl olduğu gibi, geçtiğimiz yılın en önemli bilimsel ve teknolojik gelişmelerinden derlediğimiz bir seçki hazırladık.
Bilim insanları sanatın bedenimizi, beynimizi ve davranışlarımızı nasıl etkilediğini son yıllarda daha çok merak edip araştırmaya başladı. Bu yeni bilim dalına da “nörosanat” ismini verdiler.
Her yıl olduğu gibi, geçtiğimiz yılın en önemli bilimsel ve teknolojik gelişmelerinden derlediğimiz bir seçki hazırladık.
Finansal okuryazarlık; yatırım, tasarruf, mevduat, kredi, basit ve bileşik faiz, enflasyon, finansal risk gibi temel finansal kavramlar hakkında bilgi sahibi olmanın yanında kişinin bu bilgileri kullanarak kendi parasını dikkatli kullanması, gelecek için birikim yapması gibi çeşitli finansal tutum ve davranışlarda bulunabilmesini ifade eder.
Şubat ayında çıplak gözle görebileceğiniz gezegenlerin hepsi gün batımında gökyüzünde. Ufkun üzerindeki yüksekliği her geçen gün azalan Satürn, görüş alanımızdan yavaş yavaş ayrılırken Venüs ve Jüpiter ise gökyüzünün en parlak üyeleri oluyor.
Her yıl olduğu gibi, geçtiğimiz yılın en önemli bilimsel ve teknolojik gelişmelerinden derlediğimiz bir seçki hazırladık.
rbkomar/Getty Images
Hava gibi bölgesel düzensizlikler gösterebilen bir akışkanın içerisinde yolculuk etmek bazı zorlukları beraberinde getirir. Çoğumuzun deneyimlediği hafif türbülanslar, bu zorluklardan en sık görülen ve olağan karşılananlarından biri. Görece daha az rastlanan şiddetli türbülanslar ise uçuş planlarının değişmesi, uçakların yapısal zarar görmesi, yaralanmalar ve hatta ölümle sonuçlanabilen ciddi sorunlara yol açabiliyor. Son yıllarda şiddeti ve sıklığı yükselişe geçen türbülansların, küresel iklim değişikliği nedeniyle olumsuz bir grafik çizmeyi sürdürme eğiliminde olacağı tahmin ediliyor.
Türbülanslar genellikle fırtına sistemlerinin yüksek kümülonimbus bulutları (boran bulutları) ile ilişkilendirilir. Fırtına bulutları olarak da bilinen kümülonimbus bulutları genellikle dolu, gök gürültüsü, şimşek, şiddetli yağış ve rüzgârlara sebep olur. Bu bulutların neden olduğu türbülansları tahmin etmek ve çevrelerinden dolanmak genellikle mümkündür. Uçak içindeki radar ekipmanlarıyla önceden belirlenemeyen, bulut ya da fırtına gibi görsel işaretler sunmayan açık
hava türbülansları ise çok daha tehlikelidir. Bu tür türbülanslar, uçuş ekibine emniyet kemeri ikaz ışıklarını yakma fırsatı sunamayacak kadar aniden ortaya çıkabilir.
Açık hava türbülansları, rüzgârın hızında ya da yönünde meydana gelen keskin değişimlerle ortaya çıkan “rüzgâr makaslaması” adındaki etkiden kaynaklanır. Bu görünmez hava hareketi, genellikle büyük bir hareketli hava kütlesinin farklı hızda hareket eden başka bir kütleyle karşılaşması sonucu oluşur. Tıpkı, Ekvator’la kutup bölgeleri arasındaki sıcaklık farkından beslenen “jet akımı” adındaki güçlü rüzgârların, daha yavaş hareket eden bir hava kütlesiyle karşılaştığında olduğu gibi.
Dünya'daki her yer, küresel ısınmadan aynı ölçüde etkilenmez. Kutup bölgeleri, yer seviyesindeki ısınmadan daha fazla etkilenir. Sıcak havanın su buharını tutabilme kapasitesi yüksek olduğu için Ekvator'un üzerindeki atmosfer bölümünde daha fazla su buharı bulunur. Bir sera gazı olan su buharı, yoğun olarak bulunduğu yüksek atmosfer bölgelerinin daha fazla ısınmasına yol açar. Kutuplarla Ekvator'un yüksek irtifaları arasındaki sıcaklık farkı arttıkça rüzgârlar hızlanır, jet akımları güçlenir. Bu durum da rüzgâr makaslamalarını kuvvetlendirerek açık hava türbülanslarının sıklığını ve şiddetini artırır.
Açık hava türbülanslarının iklim değişikliği sonucu artış gösterdiğini tahmin eden atmosfer bilimcilerin yürüttüğü güncel bir araştırmada, uydu gözlemlerinin yapılmaya başlandığı 1979 yılından sonraki kırk yılda elde edilen veriler incelendi. Bu dönemde, orta enlemlerde hafif şiddetteki açık hava türbülanslarının %17 artış gösterdiği kaydedildi. Sıklıkla tercih edilen uçuş rotalarının geçtiği bir bölgede, uçakları kontrolden çıkarabilecek ölçüdeki şiddetli açık hava türbülanslarının yaklaşık %55 artması da çalışmada elde edilen diğer sonuçlardan biri.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
