Kraterleri Oluşturan Göktaşları Nereye Kayboluyor?

Göktaşı Nedir?

Dünya’nın atmosferini tamamen yanmadan geçebilecek büyüklükte bir meteor yeryüzüne ortalama 20 kilometre/saniyelik bir hızla çarpar. Yeryüzüne ulaşabilen meteorlara göktaşı denir.

Göktaşı Yeryüzüne Çarptığında Ne Olur?

Çarpışma anında, göktaşının sahip olduğu muazzam kinetik enerji çarpışma bölgesine aktarılırken, patlama olaylarına benzer şekilde, güçlü şok dalgalarının oluşumunu tetikler. Şok dalgası göktaşını aniden eritmeye ve buharlaştırmaya başlayarak atmosfere doğru kilometrelerce yükseğe toz ve kızgın kayaç dumanı püskürtür. Göktaşının katı hâlde kalabilen kısmı ise küçük parçalara ayrılır. Dalga etkisiyle ters yönde hareket kazanarak dağılan cismin katı, sıvı ve gaz hâldeki parçalarının neredeyse tamamı çarpışmada oluşan kraterin dış kısmına saçılır.

Bazı çarpışma bölgelerinde göktaşı kraterin altında gömülü hâlde ya da çevresinde bulunabilir. Bunun sebebi bazı meteorların atmosferde dağılarak bağımsız parçalar hâlinde yere ulaşmasıdır. Dağılarak yüzey alanı artan meteor sürtünmeden daha fazla etkilenerek yavaşlar ve görece düşük enerjili bir çarpışmaya yol açar. Bu çarpışmalarda oluşan kraterlerin çapı daha küçük olur.

Kaynaklar:

• psi.edu/epo/faq/meteor.html
• sservi.nasa.gov/articles/how-are-craters-formed