Kalp Kendi Kendini İyileştirebilir mi?

Marcus Millo/iStock

Kalp kası, iskelet kasının aksine bir yaralanma ya da hasar sonrasında yenilenme kabiliyetine sahip değil. ABD, Sarver Kalp Merkezi Direktörü ve Tucson Tıp Fakültesi Kardiyoloji Bölümü Şefi Dr. Hesham Sadek’in liderlik ettiği uluslararası bir araştırma grubu kalp kaslarının yenilenip yenilenemeyeceğini araştırmak için bir çalışma gerçekleştirdi.

Bu çalışma, Sadek'in önceki araştırmalarına dayanıyordu. Sadek 2011 yılında Science dergisinde, insan fetüsünde kalp kası hücrelerinin anne karnında aktif olarak bölünürken, doğumdan kısa bir süre sonra bölünmeyi durdurarak enerjilerini hiç ara vermeden vücuda kan pompalamak için kullandıklarına dair bir makale yayımladı. 2014 yılında yayımladığı makalede ise, yapay kalp (kalbin kan pompalamasına yardımcı olabilen sol karıncık destek cihazı) kullanılan hastalarda hücre bölünmesine dair bulgular olduğundan ve kalp kası hücrelerinin yenilenme ihtimalinden söz etmişti. Yeni projede yapay kalp kullanan hastalardan alınan dokular kullanıldı. Bu kalp dokusu örneklerinin yeni oluşan hücreler içerip içermediğini görmek için karbon tarihlendirme yöntemini kullanan araştırmacılar, yapay kalp kullanılan bazı hastalarda kalp kası hücrelerinin yenilenme hızının sağlıklı kalplerdekinden altı kat yüksek olduğunu tespit etti. Sadek'in önceki çalışmaları yapay kalp kullanılmasının kalp kası hücreleri için faydalı olabileceğini gösteriyordu. Yapay kalp kullanılan hastaların gerçekten kaslarının yenilenip yenilenmediğini belirlemek için tasarladığı deneyde ise hastaların yaklaşık %25'inin kalp kaslarının yenilendiğini gördü.

Sadek, bu sonucun, insan kalp kası hücrelerinin gerçekten yenilenebildiğine dair şu ana kadar elde edilen en güçlü kanıt olduğunu söylüyor. Ayrıca kalp kasının sürekli çalışmasının, kalbin doğumdan kısa bir süre sonra yenilenme yeteneğini kaybetmesinin  başlıca nedeni olduğu hipotezini de güçlü bir şekilde desteklediğini sözlerine ekliyor.

Kalbin yenilenme yeteneğini arttırmak için geliştirilecek tedavilerde hücre bölünmesinde yer alan moleküler mekanizmalara odaklanılabileceğini de belirtiyor. Yapay kalp kullanılan bazı hastaların kalp fonksiyonlarında neden iyileşme görüldüğü, diğerlerinde ise tedavinin neden yanıt vermediği henüz net değil, ancak yanıt verenlerin kalp kasını yenileme yeteneğine sahip olduğu çok açık. Sırada, diğer hastaları nasıl yanıt verir hâle getirebileceklerini belirlemek var. Bunu başarırlarsa kalp yetmezliğini tedavi etmek mümkün olabilecek.

Kaynaklar:

• Derks, W. ve ark., "A Latent Cardiomyocyte Regeneration Potential in Human Heart Disease", Circulation, Cilt 151, Sayı 3, 2024.