Soğuk bir ortamdaki çocuklarını kalın kıyafetler giyme konusunda ikna etmeye çalışmak, ebeveynler için oldukça zaman alıcı bir uğraş.
beijingstory / iStock
Grip aşıları, insanları her mevsim hasta eden en yaygın grip virüsü alt tiplerine karşı korumak üzere tasarlanır. Kuzey ve Güney yarım kürelerin grip sezonları dönüşümlü olarak gerçekleştiği için bilim insanları, karşı yarım küredeki enfeksiyonları takip ederek bu alt tipler içinde hangi türlerin önümüzdeki grip sezonunda dolaşıma girme ihtimalinin daha yüksek olduğunu tahmin eder.
On yıldan uzun bir süredir yıllık grip aşısı dört tip influenza virüsüne karşı koruma sağlıyordu ancak bu yıl durum değişti. Geçmiş yılların aksine 2024-2025 sezonu için grip aşıları, Yamagata suşu grip virüslerini içermiyor. Çünkü kanıtlar, bu grip türünün artık var olmadığını gösteriyor. ABD'de 2024-2025 grip sezonu için aşılar yalnızca H1N1 ve H3N2 olarak adlandırılan iki influenza A virüsü ve Victoria suşu olarak bilinen bir influenza B virüsü olmak üzere üç grip virüsü alt türüne karşı koruma sağlıyor. 2012'den bu yana ilk kez ABD grip aşıları, dört bileşenli yerine üç bileşenli olacak.
Mevcut tüm kanıtlara göre Yamagata suşu, artık dolaşımda değil. Bu nedenle, Mart 2024'te ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), yıllardır kimseyi hasta etmediği için bu yılki grip aşılarının bu virüs alt türünü içermeyeceğini duyurdu. FDA bu kararı, Aşılar ve İlgili Biyolojik Ürünler Danışma Komitesinin tavsiyelerini takiben aldı ve kısa bir süre sonra Dünya Sağlık Örgütü de (DSÖ) aynı tavsiyeyi küresel ölçekteyayımladı. Ancak küresel üreticilerin yeni formüle geçmesinin zaman alabileceği düşünülüyor.
Bilim insanları, Yamagata suşunun 2021 yılında tükendiğine dair ilk ipuçlarını, dünyada hiç kimsenin bu grip alt türüyle hastalanmadığını fark etmeye başladıklarında bildirdi. O dönemde uzmanların tahminlerine göre en olası açıklama, Yamagata'nın COVID-19'un yayılmasını azaltmayı amaçlayan halk sağlığı önlemleri nedeniyle ortadan kalkmış olması. Pandeminin başlarında pek çok insan hasta olduklarındamaske takıyor, sosyal mesafeyi koruyor ve evde kalıyordu, bu da grip gibi diğer solunum yolu enfeksiyonlarını azaltan bir etki yaratmıştı.
Pittsburgh Üniversitesinde Mikrobiyoloji ve Moleküler Genetik Profesörü olan Kevin McCarthy, influenza B virüsleri arasında Yamagata'nın muhtemelen pandemi başlamadan önce Victoria'dan çok daha düşük seviyelerde dolaşımda olduğunu tahmin ediyor. McCarthy, Yamagata'nın virüsün diğer alt türlerine kıyasla yok olmaya karşı daha savunmasız olabileceğini de düşünüyor ve Yamagata'nın çıkarılmasının gelecekteki grip aşılarının etkinliğini azaltmayacağını çünkü aşıların yalnızca içerdikleri virüs türlerine karşı koruma sağlamak üzere geliştirdiğini söylüyor.
Halk sağlığı yetkilileri, neslinin tükendiğine dair kanıtlara rağmen Yamagata suşundan herhangi bir iz olup olmadığını izlemeye devam edecek. McCarthy, Yamagata'nın tekrar görülmesi hâlinde bilim insanlarının aşıyı yeniden dört bileşenli hâle getirebileceklerini belirtiyor.
Kaynaklar: