Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Mikrorobotlarla vücudun belirli bölgelerine ilaç dağıtımı üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda önemli bir başarı elde edildi. Oxford ve Michigan üniversitelerinden bir grup araştırmacı kalıcı mıknatıs özellik gösteren damlacıklardan üretilen mikrorobotlar geliştirdi.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Ekim 2025'te yayımlanan İşlemsiz Kendoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Her ne kadar yılın dört mevsiminde şimşek ve gök gürültüsü meydana gelse de, özellikle mevsim geçişlerinde, yani ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görülür.
Yapay zekâ, eğitim teknolojileri alanında ders planlamasından öğrenci değerlendirmesine, kişiselleştirilmiş öğrenmeden sanal rehberliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı değişimler yaratmaya başladı.
2025 yılının süper Ay’ı 5 Kasım da gerçekleşiyor. Merkür, kasım ayının başında gün batımından sonra ayın sonunda ise şafak vakti gökyüzünde görülebiliyor. Jüpiter ve Satürn ise gökyüzünü neredeyse bütün gece domine ediyor.
Apokrin bezlerin ürettiği teri kıvamlı hâle getiren bileşenlerden ikisi yağlar ve proteinlerdir. Terin kendisi kokusuz olsa da koltuk altlarında bulunan bakteriler, bu maddeleri parçalayarak kokusu rahatsız edici bulunabilen yan ürünler açığa çıkarır.
Alet kullanma becerileri ve karmaşık bulmacaları çözme yetenekleriyle ahtapotların omurgasız bir kafadan bacaklı türünden beklenmeyecek bir zekâya sahip oldukları sugötürmez bir gerçek. Geçmiş yıllarda yapılan gözlemler, bedeninden kopan ahtapot kollarının da bağımsızca hareket edebildiğini ve uyarıcılara tepki verebildiğini göstermişti. Haziran 2019’da bir astrobiyoloji konferansında Washington Üniversitesinden araştırmacıların sunduğu çalışma ise ahtapot zekâsının derinliklerine ışık tutuyor.
Omurgalı canlılarda yaşamsal faaliyetlerin merkezi bir beyinden verilen komutlar aracılığıyla yönetildiğine aşinayız. Ahtapotların ise sahip oldukları 500 milyon sinir hücresinin yaklaşık üçte ikisi kollarında bulunur. Kollardaki nöronlar, gangliyon adı verilen kitleler hâlinde kümelenmiştir ve birbirleriyle iletişim hâlindedir. Yani ahtapot vücudunda merkezi bir beyne ek olarak, kollarında küçümsenmeyecek boyutta sekiz ayrı beyin olduğu düşünülebilir.
Ahtapotların kollarında bulunan vantuzların her biri on binlerce kimyasal ve mekanik algılayıcıya sahiptir. Vantuzlar bulundukları ortamdan bir bilgi edindiğinde, merkezi beyne haber vermeksizin, bu bilgiyi komşu vantuzlarla paylaşır ve kollarda bir tepki oluşturabilir. Bu sayede kollar bağımsızca ve kendi aralarında koordineli kararlar alarak hareket edebilir.
Ahtapotların sinir sistemi, zekâ anlayışımız için alternatif bir model sunuyor. Bu yüzden Dünya dışı akıllı yaşam arayışındaki astrobiyologların dikkatini çekiyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
