Geçirdiği kazada sol gözü de dâhil olmak üzere yüzünün sol tarafının büyük bölümünü kaybeden Aaron James isimli hastaya 2023 yılında ilk tam göz ve yüz nakli yapılmıştı. Şimdi, nakledilen gözün hem sağlıklı olduğu hem de retinasının ışığa tepki verebildiği haberi geldi.
Yapay zekânın iki farklı alanda Nobel kazanması, bu teknolojinin bilimsel ve toplumsal etkisinin büyüklüğünü gösteriyor.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Ağustosl 2024 yayımlanan Kropki oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Ağustos 2024 yayımlanan Cücelerin Külahlarının İki Renge Boyanması sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bir gazın üzerine lazer ışığı düşürüldüğünde enerji kaybedip soğumasını değil, enerji kazanıp ısınmasını beklersiniz. Ancak özel olarak hazırlanmış düzeneklerde lazer ışınları kullanılarak gazların sıcaklığını neredeyse mutlak sıfıra kadar düşürmek de mümkün.
Uzun süreler boyunca güneş ışığının daha yüksek enerjili morötesi fotonlarına maruz kalmak, malzemelere renk özelliklerini kazandıran kromofor moleküllerindeki kimyasal bağları etkileyebilir.
Guillermo Spelucin/Getty Images
1984 yılındaki Dünya Satranç Şampiyonası, Rus yarışmacı Anatoli Karpov'un endişe verici düzeyde zayıflaması nedeniyle aniden iptal edilmişti. Beş ay süren mücadele ve onlarca maç sonrasında Karpov 10 kilogram kaybetmişti. O zamandan bu yana hiçbir satranç yarışmacısı bu denli büyük bir kütle kaybı yaşamamış olsa da üst düzey oyuncuların günde yaklaşık 6.000 kalori yakabildikleri belirtiliyor. Hem de yerlerinden bile kalkmadan! Benzer örnekler, bazı insanlarda zayıflamak için sadece beyni fazlaca yormanın yeterli olabileceği düşüncesini uyandırabiliyor.
Düşünerek gerçekten de kalori yakmak mümkün. Ancak bu rakam, çok da dikkate değer bir kalori miktarı değil. Sürekli çalışır durumdaki beynimiz, toplam kütlemizin yaklaşık %2’sini oluşturmasına rağmen dinlenme hâlindeyken vücudun harcadığı enerjinin yaklaşık %20'sini kullanır. Beynin harcadığı enerjinin önemli bir bölümü, nöronların birbirleriyle iletişim kurmak için kullandıkları nörotransmitter adı verilen kimyasal haberci moleküllerin üretilmesi, salgılanması ve taşınması gibi süreçlerde değerlendirilir. Benzer tüm süreçler uç uca eklendiğinde, beynin dakikada yaklaşık 0,18 kalorilik enerji harcadığı hesaplanabilir. Bu da ortalama bir ampulün yanması için gereken gücün beşte birine karşılık gelir.
Daha çok düşünmenin harcanan kalori düzeyine etkisini ölçmeye çalışan bilim insanları bir deney tasarladı. Katılımcılardan, bulmaca çözmek gibi yoğun zihinsel aktivite gerektiren görevler ya da bir düğmeye tekrar tekrar basmak gibi beyni daha az yoran görevleri yerine getirmelerini istediler. Yoğun zihinsel aktivite gerektiren görevlerdeki katılımcılarda, kandaki glikoz düzeyinin daha fazla düştüğü gözlendi. Zihinden çarpma işlemi yapmak gibi yoğun düşünsel süreçler deneyimleyen katılımcıların beyin taramalarındaysa beyne alınan glikoz düzeyinde artış gözlendi.
Bu farklılıklar harcanan enerji miktarı bakımından değerlendirildiğinde, yorucu zihinsel süreçlerde beynin dinlenme durumuna kıyasla fazladan yaklaşık 1,3 kalori kullanabildiğini gösteriyor. Yoğun düşünme ve odaklanma süreleri göz önüne alındığında, düşünme eyleminin günde en fazla 50 kaloriye kadar ek harcama sağlayabileceği öngörülüyor.
Karpov’a dönersek oyuncunun zayıflamasına aşırı stres ve azalan besin tüketiminin neden olduğu düşünülüyor. Yani oturduğu yerden, sadece düşünerek zayıflamayı planlayanların spor yapmak ya da sağlıklı beslenerek kalori açığı oluşturmak gibi daha gerçekçi çözümleri “düşünmesi” yerinde olabilir.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
