Geçirdiği kazada sol gözü de dâhil olmak üzere yüzünün sol tarafının büyük bölümünü kaybeden Aaron James isimli hastaya 2023 yılında ilk tam göz ve yüz nakli yapılmıştı. Şimdi, nakledilen gözün hem sağlıklı olduğu hem de retinasının ışığa tepki verebildiği haberi geldi.
Yapay zekânın iki farklı alanda Nobel kazanması, bu teknolojinin bilimsel ve toplumsal etkisinin büyüklüğünü gösteriyor.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Ağustosl 2024 yayımlanan Kropki oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Ağustos 2024 yayımlanan Cücelerin Külahlarının İki Renge Boyanması sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bir gazın üzerine lazer ışığı düşürüldüğünde enerji kaybedip soğumasını değil, enerji kazanıp ısınmasını beklersiniz. Ancak özel olarak hazırlanmış düzeneklerde lazer ışınları kullanılarak gazların sıcaklığını neredeyse mutlak sıfıra kadar düşürmek de mümkün.
Uzun süreler boyunca güneş ışığının daha yüksek enerjili morötesi fotonlarına maruz kalmak, malzemelere renk özelliklerini kazandıran kromofor moleküllerindeki kimyasal bağları etkileyebilir.
Neden Pilleri Yalamamalıyız?” başlığı altında da incelenebilecek bu sorunun yanıtı, merakına yenik düşerek diline pil değdirenlerin deneyimlediği küçük elektrik şokunun ağızda yol açtığı kimyasal değişimin tat olarak algılanmasıyla ilgilidir.
Örneğin, 9 voltluk gerilime sahip bir pilin kutuplarına elle temas edildiğinde bir elektrik şoku hissedilmez. Çünkü cilt, pilin kutupları arasında yeterli elektrik akımı oluşmasını sağlayacak düzeyde elektrik iletkenliğine sahip değildir. Pil dile dokundurulduğundaysa, iletken bir çözelti olarak değerlendirebileceğimiz tükürük, elektrik devresini tamamlayıcı rol oynar ve kutuplar arasında elektron akışı gerçekleşir. Bu akış sırasında tükürükte bulunan su molekülleri elektroliz adı verilen süreçle bileşenlerine ayrışır.
Pilin bir kutbundan tükürüğe doğru ilerleyen elektrik akımı, hidrojen gazı (H2) ve hidroksit iyonları (OH-) oluşmasına neden olur. Diğer yandan, tükürükten pilin diğer kutbuna ilerleyen akım da oksijen gazı (O2) ve hidrojen iyonları (H+)oluşturur. Bu sırada açığa çıkan gazlar ortamdan hızla uzaklaşırken iyonlar dilin yüzeyinde kalmaya devam eder. Asitli yiyecek ve içeceklerde de bulunan hidrojen iyonları dildeki tat tomurcuklarını uyararak ekşi tat algılanmasına yol açar. Dil hidroksit iyonlarının yol açtığı acı tada karşı yeterince hassas olmadığından ekşi tat daha baskın şekilde algılanır.
Daha küçük gerilim değerine sahip pillerin neden olduğu minik elektrik şokları ise farklı tat alma tomurcuklarını aktifleştirebildiği için tatlı, acı ya da baharatlı tatların algılanmasına da yol açabilir. Elektriksel tat olarak da nitelendirilen bu olguya yönelik çalışmalarda bilim insanları deneye katılanlarının tat alma duyularını yanıltmayı başarabiliyor. Örneğin, elektrotlara sahip özel tasarlanmış kap ve kaşıklarla gerçekleştirilen bir deneyde araştırmacılar, elektrot sıcaklığı ve akım değerlerini değiştirmeye ek olarak ortama yaydıkları yapay kokular ve tat tomurcuklarına gönderdikleri farklı dalga boylarında ışık ile katılımcıların aynı yiyecekten farklı tatlar almalarını sağladı.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
