İlaç Dağıtımında Nanoçiçekler

Dong Wook Kim/Max Planck Akıllı Sistemler Enstitüsü

Bilim insanları uzun bir süredir, vücudun belirli bölgelerine ilaç taşıyan ya da ilaç salım hızını uzun süreli kontrol edebilen ilaç salım sistemleri üzerinde çalışıyor. Amaç, modern kanser ilaçlarında olduğu gibi ilacın hedef bölgeye ulaşmasını sağlamak ve vücuttaki sağlıklı dokuları, yan etkilerden korumak. Aralarında Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Metin Sitti’nin de olduğu bir grup araştırmacı, ilaçları vücutta hedeflenen bölgelere etkili bir şekilde ulaştıran çiçek şeklinde nanoparçacıklar geliştirdi. “Çöl gülleri”ne benzetilen bu üç boyutlu parçacıklar, tıbbi görüntüleme teknikleriyle takip edilebiliyor ve bu parçacıkların hareketleri kontrol edilebiliyor. Fareler üzerinde yapılan ilk testlerin başarılı sonuçlar vermesinin ardından bu yöntemin kanser ve kardiyovasküler hastalıkların tedavisinde kullanılabileceği belirtiliyor.

Toz, tablet, kapsül gibi farklı formlardaki geleneksel ilaç dağıtım sistemleri (ilaçların vücuda verilmesi, vücutta taşınması ve salımında kullanılan sistemler) ilaçların vücutta ciddi yan etkilere yol açması, ilaca karşı vücudun direnç geliştirmesi, hedef odaklı olmaması nedeniyle sağlıklı dokulara zarar vermesi gibi çeşitli dezavantajları beraberinde getiriyor. Nanoteknoloji tabanlı ilaç dağıtım sistemi, bu tür sorunların üstesinden gelmek için daha uygun bir seçenek olarak değerlendiriliyor. Nanotaşıyıcıların geliştirilmesi için lipid, polimer, metal gibi çeşitli malzemeler kullanılıyor.