Skip to content Skip to navigation

Beynin İç Yapısının Ayrıntılı Üç Boyutlu Haritası Çıkarıldı

Hayriye Yetiş

Google Research and Lichtman Lab

İnsan beyninin karmaşık yapısı bilim dünyasında en merak uyandıran konulardan biri. Yıllardır süren araştırmalara farklı bir boyut kazandıran bilim insanları, insan beyin dokusundan alınan küçük bir örnekteki neredeyse her sinir hücresinin ve bu hücreler arasındaki bağlantıların şimdiye kadarki en detaylı üç boyutlu haritasını oluşturdu. Harvard Üniversitesi ve Google iş birliği ile oluşturulan harita, elektron mikroskobundan elde edilen görüntülerin yapay zekâ algoritmaları ile birleştirilmesiyle beynin iç yapısına dair daha önce görülmemiş detayları ortaya çıkarıyor.

İnsan beyninden alınan bir milimetreküp büyüklüğündeki bu örnek 57 bin sinir hücresi, 230 milimetre uzunluğunda kan damarı ve 150 milyon sinaps (sinir hücrelerinin birbirine bağlandığı ve birbirleriyle iletişim kurduğu bölgeler) içeriyor. Bir milimetreküpün ortalama bir kum tanesi büyüklüğünde olduğu düşünülürse 1400 terabayta eşdeğer veri içerdiği belirtilen doku örneği, sağladığı bilgiler açısından hayli önemli.

Peki tüm bu sayısal veriler ne anlama geliyor? Standart, çift katmanlı bir blu-ray diskin depolama kapasitesinin 50 GB olduğu düşünülürse doku örneğinden elde edilen veriler, 28 bin adet blu-ray diske (her bir blu-ray disk kutusu 13 mm kalınlığında) eş değer. Bu diskleri üst üste koyduğumuzda (364 metre) ise kaidesiz uzunluğu 300 metre olan Eiffel Kulesi’nin tepesine yerleştirilmiş 46 metre uzunluğundaki Özgürlük Anıtı’nın uzunluğunu aşan bir büyüklük elde edebiliyoruz. Ortalama bir kum tanesi boyutlarındaki beyin dokusunun içerdiği bu kadar fazla veri, insan beyninin olağanüstü kapasitesini kanıtlar nitelikte.

Daha önce benzeri görülmemiş ayrıntıların elde edildiği üç boyutlu harita, beynin iç yapısına yakından bakma imkânı tanıyor. Bilişsel süreçlerin ve demans, epilepsi gibi nörolojik hastalıkların anlaşılmasına önemli ölçüde katkıda bulunacağı tahmin edilen veriler, yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi açısından umut vaat ediyor.

Kaynak:

İlgili PDF: