Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Gözde İmren ve arkadaşları, International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayımlanan çalışmada kemik gelişiminde ciddi bozukluklara neden olan genetik bir hastalık olan SEMD’nin genetik mekanizmasına ışık tutuyor.
Claudius Ptolemaios (Batlamyus)
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Mayıs 2025'te yayımlanan Ardışık Sudoku ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve kitap hediyesi kazananlar belli oldu.
Peribacaları, farklı sertliklere sahip kayaların farklı oranlarda aşınması sonucunda oluşan sütun, silindir, koni ve mantar görünümlü yer şekilleridir.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Temmuz ayında çıplak gözle görülebilen gezegenlerden ikisi -Merkür ve Mars- gün batımından sonra kısa süreler görülebilirken Satürn, Venüs ve Jüpiter gece yarısından sonra sırasıyla gökyüzünde ortaya çıkmaya başlıyor.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Olga Beliaeva/iStock
Gökyüzünde Gece Yarısından Sonraki Hareketlilik
Temmuz ayında çıplak gözle görülebilen gezegenlerden ikisi -Merkür ve Mars- gün batımından sonra kısa süreler görülebilirken Satürn, Venüs ve Jüpiter gece yarısından sonra sırasıyla gökyüzünde ortaya çıkmaya başlıyor.
1 Temmuz akşamı Merkür’ü ve Arı Kovanı Açık Yıldız Kümesi’ni Yengeç Takımyıldızı’nda birbirine yakın görmeyi deneyebilirsiniz.
Temmuz ayının başında akşamları gökyüzünde görülebilen Merkür, Güneş’in batışından bir saat sonra ufkun yaklaşık 5 derece üzerinde bulunuyor. Merkür, 4 Temmuz’da en büyük doğu uzanımı konumuna geliyor. Bu konumdayken Güneş’le aralarındaki açısal mesafe 26 derece. İlerleyen günlerde Merkür’ün ufkun üzerinden yüksekliği ve parlaklığı azalıyor. Merkür, 1 Ağustos’ta yörünge hareketi sırasında Güneş ile Dünya’nın arasından geçmeye hazırlanıyor.
.
Mars, temmuz ayında gün batımından sonra batı yönünde ufkun üzerinde ortaya çıkıyor ve Güneş’ten yaklaşık iki buçuk saat sonra batıyor. Temmuz ayı boyunca Aslan Takımyıldızı’nda bulunan Mars, ayın son günlerinde Başak Takımyıldızı’na geçiyor. 30 Temmuz’da Mars'ı ve Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Spika’yı gökyüzünün aynı bölgesinde görebilirsiniz.
Gökyüzünde her geçen gün Güneş’e yaklaşan Kızıl Gezegen, Ocak 2026’da Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanıyor. Bu dönemde Mars aynı zamanda Dünya’ya en uzak konumdan geçecek. Dolayısıyla bu süreçte Mars’ın parlaklığı ve görünür büyüklüğü azalmaya devam ediyor.
Satürn, temmuz ayında gece yarısına yakın saatlerde doğu yönünde ufuktan doğuyor ve Güneş’in aydınlığında kayboluncaya kadar gökyüzünde görülebiliyor. Her geçen gün daha erken saatlerde doğmaya başlayan Satürn’ün parlaklığı ve görünür büyüklüğü de artıyor.
Temmuz ayında Güneş sisteminin en uzak gezegeni Neptün, Satürn’ün yakınlarında görülebilir. Bir dürbününüz ya da basit bir teleskopunuz varsa Neptün’ü gökyüzünde Satürn’ün yaklaşık 1 derece kuzeyinde bulabilirsiniz.
Temmuz ayında gecenin ikinci yarısında gökyüzünde olan gezegenlerden bir diğeri ise Venüs. Venüs, ayın başında Güneş’ten yaklaşık iki buçuk saat önce kuzeydoğu-doğu yönünde ufuktan doğuyor. İlerleyen günlerde Venüs’ün aydınlık görünen kısmının oranı artarken parlaklığı ve görünür büyüklüğü azalıyor. Venüs temmuz ayında Boğa Takımyıldızı’nda yer alıyor. 13 Temmuz’da Venüs’ü ve Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran’ı birbirine yakın görebilirsiniz. İki gök cisminden Venüs açık sarı renklerde ve son derece parlakken Aldebaran’ı turuncu tonlardaki rengiyle ayırt edebilirsiniz. Güneş sisteminin buz devi gezegenlerinden Uranüs’ü ise temmuz ayının ilk haftasında Venüs’ün kılavuzluğunda gökyüzünde bulabilirsiniz.
Venüs ve Uranüs, 4 Temmuz gecesi birbirine yakın görünümde olacak. Bu tarihte Uranüs’ü bir dürbün ya da basit bir teleskop yardımıyla Venüs ile Ülker Açık Yıldız Kümesi’nin arasındaki hayali doğrunun üzerinde bulabilirsiniz.
23 Temmuz sabahı Jüpiter’i ve yeni ay evresine yaklaşan Ay’ı, kuzeydoğu-doğu yönünde ufkun hemen üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.
24 Haziran’da yörünge hareketi sırasında Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçen Jüpiter temmuz ayında gökyüzünde tekrar ortaya çıkmaya başlıyor. Ayın ilk haftasında Güneş’ten hemen önce doğan Jüpiter, ilerleyen günlerde daha erken saatlerde doğmaya başlıyor ve gökyüzünde görülebileceği süre uzuyor.
12 Temmuz-23 Ağustos tarihleri arasında etkinliğini devam ettiren Delta Aquariid gök taşı yağmuru 29-30 Temmuz gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte gök taşlarının gökyüzünde ortaya çıktığı nokta (saçılma noktası) gece yarısından yaklaşık iki saat önce doğu-güneydoğu yönünde ufuktan doğuyor ve şafak vakti Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor.
En iyi güney yarım küreden izlenebilen Delta Aquariid gök taşı yağmurunu Ekvator’un kuzeyinden izlemek isteyen gökyüzü severler, en yüksek etkinliğin beklendiği tarihte saatte maksimum 25 gök taşı görebilir.
Saçılma noktası Kova Takımyıldızı’nda bulunduğu için bu şekilde isimlendirilen Delta Aquariid gök taşı yağmurunun kaynağı hâlen tam olarak bilinmese de 96P/ Machholz kuyruklu yıldızının olabileceği tahmin ediliyor.
Ay, Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında 5 Temmuz'da yeröte yani Dünya'ya en uzak, 20 Temmuz'da ise yerberi yani Dünya'ya en yakın konumuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 404.627 km ve 368.041 km.
Devamını okumak için TÜBİTAK Yayınlar web sitesini ziyaret ederek abone olabilirsiniz.
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
