Geçirdiği kazada sol gözü de dâhil olmak üzere yüzünün sol tarafının büyük bölümünü kaybeden Aaron James isimli hastaya 2023 yılında ilk tam göz ve yüz nakli yapılmıştı. Şimdi, nakledilen gözün hem sağlıklı olduğu hem de retinasının ışığa tepki verebildiği haberi geldi.
Yapay zekânın iki farklı alanda Nobel kazanması, bu teknolojinin bilimsel ve toplumsal etkisinin büyüklüğünü gösteriyor.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Ağustosl 2024 yayımlanan Kropki oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Ağustos 2024 yayımlanan Cücelerin Külahlarının İki Renge Boyanması sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bir gazın üzerine lazer ışığı düşürüldüğünde enerji kaybedip soğumasını değil, enerji kazanıp ısınmasını beklersiniz. Ancak özel olarak hazırlanmış düzeneklerde lazer ışınları kullanılarak gazların sıcaklığını neredeyse mutlak sıfıra kadar düşürmek de mümkün.
Uzun süreler boyunca güneş ışığının daha yüksek enerjili morötesi fotonlarına maruz kalmak, malzemelere renk özelliklerini kazandıran kromofor moleküllerindeki kimyasal bağları etkileyebilir.
Masa başı işlerde çalışmak gibi uzun süre hareketsiz kaldığımız durumlarda bazen hızlıca gelen yerimizde duramama hissiyle bacak sallama hareketleri sergileyebiliriz. Bazen de kaygılı dönemlerimizde uykuya dalmaya çalışırken huzursuzlanıp benzer hareketler yapabiliriz. Çoğumuz için nadiren gerçekleşen bu durum, bazı insanlarda sıkça tekrarlanarak yaşam ve uyku kalitelerini düşüren bir rahatsızlığa dönüşebiliyor.
Huzursuz Bacak Sendromu Nedir?
Willis–Ekbom Hastalığı ya da toplumda daha yaygın kullanılan adıyla huzursuz bacak sendromunu (HBS) deneyimleyenler otururken ya da yatarken gelen karşı koyamadıkları ve tanımlamakta zorlandıkları his yüzünden bacaklarını hareket ettirmeden rahatlayamıyor. Çoğu kişi bu hisse karşılık olarak sadece bacaklarını hareket ettirirken, bazı vakalarda kişiler kollarını, kafalarını ve gövdelerini de sallayabiliyor. Türkiye’de huzursuz bacak sendromundan muzdarip kişiler nüfusun %3-4’ü iken, bu oran Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde %10’u aşabiliyor ancak diğer taraftan da bazı Asya ülkelerinde %1’in altında kalıyor. Aynı aileden birden fazla kişide sendromun gözlenmesi ise hastalığın genetik ve etnik kökenleri olduğunu düşündürüyor.
Huzursuz Bacak Sendromunun Nedeni Nedir?
Güncel araştırmalar HBS’nin vücuttaki düşük demir seviyesiyle de ilişkili olabileceğini gösteriyor. Beynimizde yer alan bazal ganglia adlı bölge istemli hareketlerimizden sorumludur. Bu bölgeden kaslarımıza gönderilecek mesajlar için dopamin adlı kimyasal sinyal taşıyıcının üretilmesi gerekir. Ancak sentezlenmesinde demir kullanılan dopaminin üretim basamakları demir eksikliği yüzünden sekteye uğradığında istemsiz kas hareketleri ortaya çıkabiliyor. Parkinson hastalarının da beyinlerinde bazal ganglia bölgesi düzgün çalışmadığı için dopamin üretiminde sorunlar yaşanabiliyor ve bununla ilintili olarak Parkinson hastaları huzursuz bacak sendromuna yakalanabiliyor. Buna ek olarak, HBS hastalarına yapılan otopsilerde beyinlerinin demir stoklarında eksiklik gözlenmesi de şüpheleri doğrular nitelikte.
Huzursuz Bacak Sendromunun Tedavisi Var mı?
Demir eksikliği yüzünden HBS’ye yakalananlara demir seviyelerini yükseltmek için mineral takviyesi öneriliyor veya dopamin agonisti (işlevsel olarak dopamini taklit eden) ilaçlar sayesinde dopamin algılayıcı beyin hücrelerinin yeterince dopamin sinyali alıyormuş gibi çalışması sağlanıyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
