Glüten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan, hamura esneklik ve kabarma gücü kazandıran bir protein. Ancak bazı insanlar için glüten yalnızca yiyeceklerle ilgili bir bileşen değil, sağlık sorunlarının da tetikleyicisi. Peki glüten gerçekten herkes için zararlı mı yoksa bu sadece gereksiz bir korku mu? Bilim dünyası bu sorunun cevabını hâlâ arıyor.
Fârâbî, Doğu ve Batı toplumlarına bilimin ve felsefenin evrensel değerini yeniden hatırlatmış ve bu yüzden düşünce tarihine Aristoteles’ten sonra Muallim-i Sânî yani İkinci Bilge olarak geçmeyi başarmıştır.
Her boş vaktinizde telefonunuzu alıp aynı uygulamalara mı tıklıyorsunuz? Peki bunu gerçekten farkında olarak mı yoksa otomatik bir şekilde mi yapıyorsunuz?
Meksika’nın Chihuahua eyaletinde bulunan Naica maden sahasındaki Dev Kristal Mağarası, en büyüğü 11,40 metre uzunluğunda olan devasa kristalleriyle ünlüdür.
İtalya’da, Pompeii yakınlarındaki Paestum antik kentinde 1954’te toprak altından çıkarılan ve MÖ 520 dolaylarına tarihlenen bronz kapların içindeki gizemli maddenin bal olduğu modern kimyasal analiz teknikleri sayesinde ortaya çıkarıldı.
Şili’deki Cerro Pachón Dağı’nın zirvesinde bulunan Rubin Gözlemevi 2025 yılının haziran ayında ilk ışığını aldı. Çok geniş görüş alanı, son derece hassas ve yüksek çözünürlükteki kamerası ve veri toplama hızı bu teleskobu benzersiz kılan bazı özellikleri.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Victor de Schwanberg/Science Photo Library
Astrofizikçiler kütle çekim dalgalarını gözlemleyerek şimdiye kadarki en büyük kütleli kara delik birleşmesini tespit etti. GW231123 adı verilen bu birleşme sonucu yaklaşık 225 Güneş kütlesinde bir kara delik oluştu. Daha önceki rekor 142 Güneş kütleli bir kara delikle sonlanan birleşmeydi. Bu tür keşifler, kara deliklerin evrende nasıl büyüdüğüne ilişkin soru işaretlerini aydınlatmak için önemli ipuçları sunuyor.
Lazer İnterferometre Kütle Çekimsel Dalga Gözlemevi (LIGO), 2015 yılında kütle çekim dalgalarını ilk kez tespit etmişti. Bu dalgaları üreten kara delik birleşmesi sonucu, kütlesi Güneş’inkinin 62 katı olan bir kara delik oluşmuştu. Daha sonra ABD’deki LIGO, İtalya’daki Virgo ve Japonya’daki KAGRA dedektörlerinde çalışan ekipler LVK İş Birliği olarak adlandırılan bir ortak araştırma grubu oluşturdu. Bu iş birliği kapsamında 200’den fazla kara delik birleşmesi tespit edildi. 2015’ten bugüne toplamda gözlenen kara delik birleşmesi sayısı ise 300’e yakın.
GW231123 adlı kara delik birleşmesi sırasında açığa çıkan kütle çekimsel dalgaların oluşumunu gösteren animasyon
LVK ortaklığında LIGO gözlemevi verileri kullanılarak keşfedilen GW231123 adlı birleşmenin, kütlesi Güneş’inkinin 100 ve 140 katı olan iki kara deliğin bir araya gelmesiyle oluştuğu öngörülüyor. Yıldızların yaşam döngülerini açıklamak için geliştirilen standart modellere göre GW231123 birleşmesindeki gibi büyük kütleli kara deliklerin evrende yaygın olarak bulunması beklenmiyor. Bu iki kara deliğin, daha küçük kütleli kara deliklerin daha önce birleşmesiyle oluştuğu tahmin ediliyor.
Devamını okumak için TÜBİTAK Yayınlar web sitesini ziyaret ederek abone olabilirsiniz.
Yazar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
