Doç. Dr. Adem Polat, meme kanseri ameliyatlarında çığır açabilecek ve yapay zekâ, biyoteklnoloji gibi alanlarda gelişmiş bilimsel ve mühendislik bilgisine dayalı olarak geliştirilen meme kanseri görüntüleme cihazı MamoScope’u üretti.
Doç. Dr. Adem Polat, meme kanseri ameliyatlarında çığır açabilecek ve yapay zekâ, biyoteklnoloji gibi alanlarda gelişmiş bilimsel ve mühendislik bilgisine dayalı olarak geliştirilen meme kanseri görüntüleme cihazı MamoScope’u üretti.
Google Chrome uzun süredir en yaygın kullanılan internet tarayıcısı. Ancak son zamanlarda ortaya çıkan yeni tarayıcılar bu durumu değiştirebilir.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Ekim 2025'te yayımlanan İşlemsiz Kendoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Hayvanlarda bulunan venom adı verilen zehir türü, etkisini ısırılma, sokulma ya da bir yara yoluyla kana karıştıkları zaman gösterir. Ağız yoluyla alındıklarında ise genellikle sindirim sistemindeki enzimler tarafından parçalanarak etkisiz hâle gelirler.
Yapay zekâ, eğitim teknolojileri alanında ders planlamasından öğrenci değerlendirmesine, kişiselleştirilmiş öğrenmeden sanal rehberliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı değişimler yaratmaya başladı.
NASA’nın Perseverance aracının Mars’ta bir zamanlar yaşam olabileceğine işaret eden yeni bulgulara ulaştığı haberi kamuoyunda heyecanla karşılandı.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
luza studios/iStock
Sonuçları Nature dergisinde yayımlanan bir araştırmada, toprak altında yaşayan mikorizal mantar türlerinin %90’dan fazlasının korunan alanlar dışında bulunduğu ortaya kondu. Mikorizal mantarlar bitki kökleri ve bakterilerle kurdukları faydalı ilişkiler yoluyla ekosistem sağlığına ve karbon depolamaya katkı sağlıyor.
Araştırmayı yürüten Michael Van Nuland ve ekibi, 130 ülkeden alınan toprak örneklerinden 2,8 milyardan fazla mantar kaynaklı DNA dizisi elde etti. Makine öğrenmesi modelleriyle bu veriler iklim, toprak ve arazi kullanımıyla ilişkilendirilerek mikorizal mantar topluluklarının küresel ölçekteki tür çeşitliliği ve dağılımı tahmin edildi. Veri analizinde her örnekteki tür sayısı ile türlerin yaygınlık ve nadirlik düzeyleri hesaplanarak bu bilgiler harita modellerine aktarıldı.
Harita, Batı Afrika Gine ormanları, Tazmanya’nın orta kuşak yağmur ormanları ve Brezilya Cerrado’su gibi bölgelerin en özgün mantar topluluklarının bir kısmını barındırdığını gösteriyor. Ancak bu biyolojik zenginliğin yalnızca yaklaşık %9,5’i Dünya Korunan Alanlar Veri Tabanı’nda yer alan bölgeler içinde kalıyor, geri kalan kısım büyük oranda korumasız hâlde. Her ne kadar %9,5’lik kısım doğrudan toprak altı mantarları hedeflenerek koruma altına alınmasa da araştırmacılar bu alanlarda ekosistemlerin bütünlüğünün korunmasının mantarları da dolaylı olarak koruyacağını belirtiyor.
Araştırma ayrıca toprak altındaki mantar çeşitliliğinin her zaman yüzeydeki çeşitlilikle paralel olmadığını örneğin yüzeydeki mantar türlerinin çeşitliliği bakımından nispeten fakir görünen kimi alanların toprak altında zengin bir mantar biyoçeşitliliğine sahip olabildiğini ortaya koydu.
Van Nuland ve ekibi araştırmadaki bulgularla oluşturdukları “Underground Atlas” adlı etkileşimli haritayı kamu erişimine açtı. Bu sayede bilim insanlarına, politika belirleyicilere ve doğa korumacılara mikorizal mantar çeşitliliği hakkında bilgi sahibi olma ve koruma planlarını bu bilgilere göre oluşturma imkânı sunmayı hedefliyorlar. Araştırmanın sonuçları, toprak sağlığı ve doğa koruma politikalarında mikorizal mantarların daha fazla dikkate alınması gerektiğini gösteriyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
