Doç. Dr. Adem Polat, meme kanseri ameliyatlarında çığır açabilecek ve yapay zekâ, biyoteklnoloji gibi alanlarda gelişmiş bilimsel ve mühendislik bilgisine dayalı olarak geliştirilen meme kanseri görüntüleme cihazı MamoScope’u üretti.
Doç. Dr. Adem Polat, meme kanseri ameliyatlarında çığır açabilecek ve yapay zekâ, biyoteklnoloji gibi alanlarda gelişmiş bilimsel ve mühendislik bilgisine dayalı olarak geliştirilen meme kanseri görüntüleme cihazı MamoScope’u üretti.
Dream Recorder, Hollanda’daki Modem stüdyosu tarafından geliştirilen ve rüyaları görsel videolara dönüştüren açık kaynaklı bir cihaz.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Ekim 2025'te yayımlanan İşlemsiz Kendoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Hayvanlarda bulunan venom adı verilen zehir türü, etkisini ısırılma, sokulma ya da bir yara yoluyla kana karıştıkları zaman gösterir. Ağız yoluyla alındıklarında ise genellikle sindirim sistemindeki enzimler tarafından parçalanarak etkisiz hâle gelirler.
Yapay zekâ, eğitim teknolojileri alanında ders planlamasından öğrenci değerlendirmesine, kişiselleştirilmiş öğrenmeden sanal rehberliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı değişimler yaratmaya başladı.
NASA’nın Perseverance aracının Mars’ta bir zamanlar yaşam olabileceğine işaret eden yeni bulgulara ulaştığı haberi kamuoyunda heyecanla karşılandı.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
phys.org
Cornell Üniversitesinden araştırmacılar bitki dokularına takip sensörleri yerleştirmeyi ve genetik materyal aktarmayı mümkün kılan bir robot teknolojisi geliştirdi. Bitki yaprağına enjekte edilen takip sensörleri her bitkiye özel veri toplayıp bitkinin sağlık durumunu kısa sürede ve doğru şekilde izlemeyi mümkün hâle getiriyor. Ayrıca geliştirilen cihaz sayesinde bitkiye genetik materyal enjekte edilerek bitkideki biyolojik süreçler takip edilebiliyor.
Tarımda sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla doğal kaynakları korumanın ve çevreye zarar vermeyen tarım teknolojileri kullanmanın önemi gün geçtikçe artıyor. Bununla birlikte sürdürülebilir tarımın hayata geçirilebilmesi için kritik öneme sahip tedbirler almak çoğu zaman bitki sağlığını ve gelişimini düzenli ve doğru bir şekilde izlemekle mümkün oluyor. Ancak bu amaçla geleneksel yöntemler kullanılarak bitkilerden tek tek veri toplamak hem zahmetli hem de bu durum bitkilere zarar verebiliyor. Geliştirilen yeni cihaz, zarar vermeden hassas şekilde bitkinin yapraklarını kavrayıp enjeksiyon yapabilen esnek bir tasarıma sahip. Cihaz sayesinde her bitkiye özel veri toplamak ve verilecek gübre miktarı ya da bitkinin ne kadar suya ihtiyaç duyduğu gibi bitki sağlığını etkileyen değişkenleri takip etmek mümkün.
Cihazın geliştirilme aşamasında önemli katkıları bulunan Manisa Celal Bayar Üniversitesinden Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Mert İlman’ın yer aldığı ve TÜBİTAK tarafından desteklenen çalışmanın sonuçları, Science Robotics dergisinde yayımlandı. Araştırma ekibi, geliştirdikleri cihazla bitki yapraklarına iki tür materyal enjekte etti. İlki olan AquaDust, küçük jel parçacıklar içeriyor ve bitkideki su miktarına bağlı olarak ışık yayıyor. Böylece bitkinin sahip olduğu su miktarı takip edilerek suya ihtiyaç duyup duymadığı tespit edilebiliyor. Yaprağa ikinci olarak ise RUBY adlı genetik materyal enjekte edildi.
Bu gen sistemi bitki hücresinin normalde üretmediği kırmızı renkli bir pigmentin üretilmesini sağlıyor. Bu sayede genetik değişimin hangi hücrede gerçekleştiğini ve genetik materyalin ne kadar etkili olduğunu takip etmek mümkün oluyor. Araştırmacılar cihazı yaprak dokusu kalın, sert ve sıkı yapılı yani hücreler arası boşlukların az olduğu ayçiçeği ve pamuk bitkisinde test etti. Enjeksiyon denemelerinde cihazın genetik materyali ve jel parçacıklarını %91’in üzerinde başarı ile yaprak dokusuna aktarabildiği ve bitki dokularında geleneksel yöntemlere göre daha az hasara yol açtığı belirlendi. Ayrıca enjekte edilen materyalin 12 kat daha geniş bir alana yayıldığı anlaşıldı. Böylece daha az sayıda işlemle daha çok yaprak dokusuna ulaşılabiliyor.
İlk aşamada cihazın sera ortamında otonom tarım sistemlerinde kullanılabilecek robot kollara takılması hedefleniyor. İlerleyen süreçte ise bitki hastalıklarını ve bitkilerdeki anlık metabolik değişiklikleri tespit etmekte kullanılabilir. Elde edilen bilgiler, yenilikçi biyomühendislik uygulamaları sayesinde bitkilerden daha fazla ürün elde edilmesini ve akıllı tarımda çığır açabilecek gelişmeleri beraberinde getirebilir.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
