Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Son yıllarda migrenin oluşumundaki rolü olduğu anlaşılan kalsitonin gen ilişkili peptid (CGRP) adlı molekülün etkisini engellemeyi hedefleyen ilaçların hem atağın akut evresinde hem de atakları önlemeye yönelik tedavilerde etkili olduğu bulundu.
Mikrorobotlarla vücudun belirli bölgelerine ilaç dağıtımı üzerine yapılan bilimsel çalışmalarda önemli bir başarı elde edildi. Oxford ve Michigan üniversitelerinden bir grup araştırmacı kalıcı mıknatıs özellik gösteren damlacıklardan üretilen mikrorobotlar geliştirdi.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Ekim 2025'te yayımlanan İşlemsiz Kendoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Her ne kadar yılın dört mevsiminde şimşek ve gök gürültüsü meydana gelse de, özellikle mevsim geçişlerinde, yani ilkbahar ve sonbahar aylarında daha sık görülür.
Yapay zekâ, eğitim teknolojileri alanında ders planlamasından öğrenci değerlendirmesine, kişiselleştirilmiş öğrenmeden sanal rehberliğe kadar pek çok alanda çığır açıcı değişimler yaratmaya başladı.
2025 yılının süper Ay’ı 5 Kasım da gerçekleşiyor. Merkür, kasım ayının başında gün batımından sonra ayın sonunda ise şafak vakti gökyüzünde görülebiliyor. Jüpiter ve Satürn ise gökyüzünü neredeyse bütün gece domine ediyor.
Apokrin bezlerin ürettiği teri kıvamlı hâle getiren bileşenlerden ikisi yağlar ve proteinlerdir. Terin kendisi kokusuz olsa da koltuk altlarında bulunan bakteriler, bu maddeleri parçalayarak kokusu rahatsız edici bulunabilen yan ürünler açığa çıkarır.
daecheol/iStock
Yeni bir araştırmada bir insan hasta bir insanı sadece görse bile beyninde bağışıklık tepkisini tetikleyen etkinlikler ortaya çıktığı tespit edildi. Nature Neuroscience’ta yayımlanan araştırmada bilim insanları, insan vücudunun patojenlerden yani hastalık etmeni mikroorganizmalardan kaynaklanabilecek tehlikeyi patojenle temas etmeden önce sezip sezmediğini test etmek için bir deney tasarladı.
Deneyde bir grup gönüllü katılımcıya sanal gerçeklik (VR) gözlükleri takılarak avatarlar yani sanal ortamda canlandırılmış karakterler gösterildi. Katılımcılara giderek daha çok yaklaşan ancak onlara dokunmayan bu avatarların bir kısmı cilt kızarıklığı ve öksürük gibi hastalık belirtileri gösterirken diğerleri sağlıklı görünüyordu. Gerçek insanlar yerine avatarların gösterilmesi sayesinde katılımcıların enfeksiyon kapma riski önlenmiş oldu. Bir başka gönüllü grubuna ise avatarlar gösterilmedi. Bu gruba gerçekten bir patojene maruz kalma durumunu temsil etmesi amacıyla influenza aşısı yapıldı.
Araştırmacılar deneyler sırasında fMRI tekniği ile katılımcıların beyin etkinliğini inceledi. Hastalık belirtisi gösteren avatarların yaklaştığı katılımcıların beyninde kişisel alan ile ilişkili bölgelerinin etkinleştiği belirlendi. Ayrıca beyindeki “dikkat çekerlik ağı” olarak bilinen sinirsel ağda etkinlik artışı gözlendi. Bu, beynin farklı bölgelerinden gelen uyaranları değerlendirerek hangilerinin dikkat ve davranış için önemli olduğunu belirleyen bir sinir ağı.
Beyindeki bu etkinlikler ise vücudun patojenlere karşı ilk savunma hattının bir parçası olan “doğuştan gelen lenfoid hücreler”in kandaki yoğunluğunda ve etkinliğinde artışı tetikledi. Bu hücrelerin kandaki yoğunluğu ve etkinliği, hastalık belirtisi gösteren avatarların yaklaştığı katılımcılarda sağlıklı avatarların yaklaştığı katılımcılara göre daha yüksekti. Ayrıca hasta görünen avatarların yaklaştığı katılımcılardaki bağışıklık etkinliği influenza aşısı yapılan katılımcılarla benzer düzeydeydi. Araştırmanın sonuçları, sinir sistemi ve bağışıklık sistemi gibi iki karmaşık sistemin potansiyel tehlikelere karşı vücudu korumak için nasıl birlikte çalıştığına ilginç bir örnek oluşturuyor.
Araştırmacılar, sanal gerçeklik uygulamalarının ileride aşıların etkinliğini artırmak amacıyla kullanılabileceğini düşünüyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
