Kadınlar ve erkekler aynı hastalıkları farklı şekillerde yaşayabiliyor, ancak bu farkın nedeni yalnızca genetik değil. Yeni bir araştırma, protein düzeylerinden yaşam koşullarına, hormonlardan çevresel etkilere kadar pek çok unsurun bu ayrımı şekillendirdiğini ortaya koyuyor.
Meta, yeni akıllı gözlüğü Meta Ray-Ban Display’i tanıttı. Gözlüğün en dikkat çeken özelliği, sağ camının içine gömülü küçük bir ekran aracılığıyla dijital içerikleri doğrudan görüş alanına taşıyabilmesi.
Cambridge Üniversitesinden Varun Warrier ve ekibinin ekim ayında Nature’da yayımladıkları yeni bir araştırma, çocuklara otizm tanısının konulduğu yaşın genetik faktörlerden etkilenebileceğini ortaya koyuyor.
Domatese tat veren unsurların başında şekerler (başlıca glikoz ve früktoz) ve organik asitler (başlıca sitrik ve malik asit) gelir. Yazın daha sıcak ve güneşli koşulları, domates bitkisinin daha fazla fotosentez yapıp daha yüksek oranda şeker içeren domatesler üretmesini sağlar.
Tarih boyunca birçok usta müzisyenin, nota bilgisi olmadan enstrüman çalabilmesi ya da ezgiler üretebilmesi, müzik yapmanın yalnızca görsel simgelere ve yazılı sistemlere bağlı olmadığını; öğrenme biçimleri, kültürel çevre ve bilişsel yetilerle yakından ilişkili olduğunu gösteriyor. Peki nota bilmeden gerçekten müzik yapılabilir mi?
Süresi ve mesafesi artan uzay yolculukları, ihtiyaç duyulan malzemelerin taşınmasını zorlaştırıyor ve maliyetleri yükseltiyor. Uzay görevlerindeki temel ihtiyaçların tamamını Dünya’dan göndermek, gelecekte uzayın derinliklerine yapılacak uzun görevler için sürdürülebilir bir çözüm olarak görünmüyor.
Avusturya’daki Leoben Üniversitesinden Stefan Pogatscher ve ekibi, hurda araçları otomotiv endüstrisinde kullanılabilecek döküm alaşımlarına dönüştürmek için yeni bir çözüm öneriyor.
MahirAtes/iStock
Yazın artık büsbütün geride kalması, domatese düşkün pek çok kimse için aynı zamanda taze domatese veda vaktinin yaklaşması demek. Çünkü ağız tatlarının çeşitliliğini göz önüne aldığımızda bile değişmeyecek bir gerçek var ki o da kış domateslerinin lezzet açısından yaz domateslerinin yanından bile geçemiyor oluşu. Bu değerlendirme kulağa öznel gelebilir ama aslında bilimsel olarak da bilinen ve nedenleri araştırılan bir olgu. Peki nedir bu kış domateslerini lezzetçe geride bırakan nedenler?
İsterseniz önce bir domatesi nelerin lezzetli yaptığına bir bakalım. Domatese tat veren unsurların başında şekerler (başlıca glikoz ve früktoz) ve organik asitler (başlıca sitrik ve malik asit) gelir. Yapılan araştırmalarda şeker-asit oranı genellikle domateste tadın en güçlü belirleyicisi olarak öne çıkıyor. Yüksek düzeyde şeker, orta düzeyde asit içeren domatesler daha lezzetli algılanıyor. Yazın daha sıcak ve güneşli koşulları, domates bitkisinin daha fazla fotosentez yapıp daha yüksek oranda şeker içeren domatesler üretmesini sağlar. Güneş’ten gelen enerjinin ve sıcaklığın azaldığı kış mevsiminde yetişen domatesler ise daha az şekerli olur. Öte yandan yüksek sıcaklık ve güneşlenme aynı zamanda asitlerin metabolize edilerek yani parçalanarak azalmasını sağladığı için yaz domateslerinin içerdiği asit miktarı daha optimal bir düzeye düşer. Ancak kış domateslerinde asitlilik daha yüksek düzeyde kalabilir. Bu da zaten daha düşük olan şeker düzeyiyle bir araya gelince daha ekşi ve tatsız domatesler yetişmesi anlamına gelebilir.
Domatese lezzet veren önemli unsurlardan bir diğeri de aromatik bileşiklerdir. Dalında olgunlaşma sırasında güneş ışığı ve metabolik süreçler sayesinde onlarca aromatik bileşik sentezlenir ve bunlar domatesin o kendine özgü rayihasının yani koku-tat bileşiminin oluşmasını sağlar. Kış domatesleri ise genellikle henüz olgunlaşmadan hasat edilip depolarda olgunlaştırılır. Bu durumda söz konusu aromatik bileşikler lezzet için yeterli seviyelerde oluşmaz, bu da domateslerin koku ve tat bakımından zayıf kalmasına neden olur. Depoda olgunlaştırma aynı zamanda asitliliğin de fazla düşük kalmasına neden olur.
Kış domateslerinin daha lezzetsiz olmasının bir diğer nedeni ise kışın çoğunlukla seralarda hızlı üretime uygun domates çeşitlerinin yetiştirilmesidir. Bu çeşitlerin genetik özellikleri öncelikle dayanıklılık için iyileştirilmiş, aroma özellikleri ise genellikle ikinci planda kalmıştır.
Son olarak kış domateslerinin en şikâyet ettiğimiz yanlarından biri olan sert dokularına gelirsek bu da temelde yine hasadın olgunlaşmadan önce yapılmasına dayanıyor. Dalında olgunlaşma sırasında gerçekleşen pektin (bitki hücrelerinde hücre duvarının ana bileşenlerinden biri) yıkımı ve hücre duvarı çözülmesi tam olarak gerçekleşemediği için domatesler daha sert kalıyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
