Kadınlar ve erkekler aynı hastalıkları farklı şekillerde yaşayabiliyor, ancak bu farkın nedeni yalnızca genetik değil. Yeni bir araştırma, protein düzeylerinden yaşam koşullarına, hormonlardan çevresel etkilere kadar pek çok unsurun bu ayrımı şekillendirdiğini ortaya koyuyor.
Arnavutluk, “Diella” adlı yapay zekâ sistemini kamu alımı süreçlerini yönetmekle yükümlü sanal bir bakan olarak atadı. Diella, daha önce devletin “e-Albania” dijital hizmet platformunda sanal asistan olarak görev yapıyordu.
Cambridge Üniversitesinden Varun Warrier ve ekibinin ekim ayında Nature’da yayımladıkları yeni bir araştırma, çocuklara otizm tanısının konulduğu yaşın genetik faktörlerden etkilenebileceğini ortaya koyuyor.
Domatese tat veren unsurların başında şekerler (başlıca glikoz ve früktoz) ve organik asitler (başlıca sitrik ve malik asit) gelir. Yazın daha sıcak ve güneşli koşulları, domates bitkisinin daha fazla fotosentez yapıp daha yüksek oranda şeker içeren domatesler üretmesini sağlar.
İş bulma süreçlerinde kullanılan yeni bir modelde iş bulma sürecinde aracılık veya eğitim desteği sunan firmalar aday işe yerleştirildikten sonra birkaç ay boyunca maaşının belirli bir yüzdesini hizmet bedeli olarak alıyor.
Süresi ve mesafesi artan uzay yolculukları, ihtiyaç duyulan malzemelerin taşınmasını zorlaştırıyor ve maliyetleri yükseltiyor. Uzay görevlerindeki temel ihtiyaçların tamamını Dünya’dan göndermek, gelecekte uzayın derinliklerine yapılacak uzun görevler için sürdürülebilir bir çözüm olarak görünmüyor.
Avusturya’daki Leoben Üniversitesinden Stefan Pogatscher ve ekibi, hurda araçları otomotiv endüstrisinde kullanılabilecek döküm alaşımlarına dönüştürmek için yeni bir çözüm öneriyor.
fizkes/iStock
Zaman zaman üzüntü, huzur hatta öfke gibi farklı duygularla özdeşleştirsek de iç çekmek vücudumuzdaki doğal ve rutin olaylardan biridir. Bilimsel araştırmalar sağlıklı bir insanın saatte ortalama 12 kez iç çektiğini gösteriyor. Peki ama neden zaman zaman iç çekme ihtiyacı duyuyoruz?
Araştırmalar iç çekmenin birkaç işlevi olduğunu gösteriyor. İlki akciğerlerimizin işleyişi ile ilgili. Akciğerlerimizde oksijen-karbondioksit alışverişinin gerçekleştiği kesecikler olan alveoller, sürekli kısa nefesler aldığımızda zamanla içine çökebiliyor. İç çekmek alveollerin yeniden şişmesini ve oksijen-karbondioksit alışverişinin etkin şekilde devam etmesini sağlar. Beynimiz bunu güvence altına almak için iç çekme refleksini aktif olarak kontrol eder. İç çekmek ayrıca vücudun soluma ritmi bozulduğunda bu ritmi düzenleme ya da yeniden başlatma işlevi de görür. Örneğin kaygılı ya da sinirli olduğumuzda veya ağladığımızda soluma ritmimiz bozulunca iç çekme, nefesimizin tekrar düzene girmesine yardımcı olur.
Araştırmalar ayrıca iç çekmenin duygusal stres durumlarında vücudun bir yanıtı olarak devreye girdiğini ve stresi yönetmeye yardımcı olduğunu gösteriyor. İç çekme sonrası nefesin ritmi daha pürüzsüz ve düzenli hâle gelir ve bu da vücudun sakinleşmesine yardımcı olur. İç çekme ayrıca parasempatik sistemi etkinleştirerek kalp atım hızını ve kas gerginliğini azaltır. Parasempatik sistem, sempatik sinir sisteminin stres veya tehlike anında devreye girmesinin ardından vücudu rahatlatmakla görevli, yaygın bir ifadeyle “dinlen ve sindir” tepkisinden sorumlu sinir ağıdır.
İç çekmenin ayrıca sözsüz bir iletişim sinyali işlevi gördüğü de biliniyor. İnsanlar arası iletişimde iç çekmek öfke, üzüntü, sıkılma ya da rahatlama gibi duyguların karşı tarafa sözsüz olarak ifade edilmesinde rol oynayabilir. Bu da başkalarının bizim duygusal durumumuzu fark etmesini sağlayıp empati ve anlayış gibi tutumları destekleyebilir.
Özetlemek gerekirse iç çekmenin hem akciğer etkinliğini sürdürme ve nefes ritmini dengeleme hem de duyguların düzenlenmesine ve duygu durumlarının iletişim sırasında açığa vurulmasına katkı sağlama gibi işlevleri vardır.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
