Güneş’in Kutuplarının İlk Görüntüleri

Güneş’in güney kutbu. Solar Orbiter uzay aracı Güneş’in kutuplarını ilk kez görüntüledi.

Solar Orbiter adı verilen uzay aracı 2020 yılında uzaya gönderilmişti. Avrupa ve ABD uzay ajanslarının (ESA ve NASA) beraber yürüttükleri proje kapsamında üretilen uydu yaklaşık beş yıldır Güneş’in etrafında dolanıyor. Üzerinde 10 ayrı bilimsel cihaz bulunan Solar Orbiter, Güneş’in yapısı ve Güneş’te meydana gelen süreçler ile ilgili veri topluyor. Projenin amaçları arasında Güneş’teki 11 yıllık manyetik alan döngüsünün detaylarının ve Güneş rüzgârının oluşumunun daha iyi anlaşılması var.

Solar Orbiter’ın en önemli amaçlarından biri de Güneş’in kutuplarını gözlemlemek. Dünya’daki bakış açımızdan Güneş’in kutuplarını incelemek kolay değildir. Çünkü ekliptik olarak adlandırılan Dünya’nın Güneş etrafındaki yörüngesinin içinde bulunduğu düzlem ile Güneş’in ekvator düzlemi arasında sadece 7,25 derecelik bir açı vardır. Dünya’nın yörüngesi her yıl 6 Aralık ve 4 Haziran tarihlerinde Güneş’in ekvator düzlemiyle kesişir. Dünya her yıl 6 Aralık’ta ekvator düzleminin altına iner, 4 Haziran’da ekvator düzleminin üstüne çıkar. Ekliptik ile Güneş’in ekvator düzlemi arasındaki açının çok ufak olması nedeniyle Güneş’in kutupları Dünya’dan görülmez.

Solar Orbiter bu yılın başlarında Venüs’ün kütle çekiminden yararlanarak yörüngesini ekliptik düzleminin dışına çıkardı. Uzay aracı 23 Mart 2025’te Güneş’in ekvatoruna 17 derecelik bir açıyla bakıyordu. Bu bakış açısı Güneş’in güney kutbunu doğrudan görmesine de imkân verdi.

Solar Orbiter esasen Güneş’in kutuplarını detaylı olarak inceleyen ilk uzay aracı değil. Geçmişte yine ESA ve NASA’nın 1990-2009 döneminde ortaklaşa gerçekleştirdiği Ulysses görevinde de Güneş’in kutupları bilimsel cihazlarla incelenmişti. Ancak Ulysses’in üzerinde Güneş’in fotoğraflarını çekebilecek özellikte kameralar yoktu. Bu yüzden Güneş’in kutuplarını doğrudan görüntüleyen ilk cihaz ünvanını Solar Orbiter kazandı.