Oda spreyleri, deodorantlar ve yüzey temizleyiciler gibi ürünler iç mekân havasında kirliliğe yol açarak sağlık için zararlı etkilere sahip olabilir.
Oda spreyleri, deodorantlar ve yüzey temizleyiciler gibi ürünler iç mekân havasında kirliliğe yol açarak sağlık için zararlı etkilere sahip olabilir.
Gök biliminde geometrik modeller gök cisimlerinin hareketlerini kısmen açıklayabilirken gözlemlere dayanan bazı olguları açıklamakta yetersiz kalıyordu.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Mart 2025'te yayımlanan ABC Kadar Kolay Oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve kitap hediyesi kazananlar belli oldu.
Kasım 2024 ile Ocak 2025 arasında Antarktika Yarımadası boyunca deniz kuşlarının 16 yuvalama alanını inceleyen Prof. Dr. Juliana A. Vianna ve ekibi, rastladıkları hiçbir yaralanma belirtisi olmayan 35 ölü büyük korsan martı kuşunun 11 tanesinden aldıkları örneklerde yüksek derecede patojenik H5N1 kuş gribi virüsüne rastladı.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Nisan ayında Mars ve Jüpiter gün batımında gökyüzünde görülebilirken Merkür, Venüs ve Satürn şafak vakti gökyüzünde tekrar belirlemeye başlıyor. Lyrid (Çalgı) Gök Taşı Yağmuru 21-22 Nisan gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor.
Yapıştıkları yerlerden günler sonra bile kalabilen simlerin bu özellikleri Van der Waals etkileşimleri, statik elektriklenme ve sürtünme kuvveti gibi fiziksel etkilerle açıklanabilir.
Polina Lebed/iStock
Ortama hoş koku veren ürünler, günlük hayatta sıklıkla kullanılan tüketim malzemeleri arasında yer alıyor. Ancak çeşitli kimyasal maddeler içeren oda spreyleri, deodorantlar ve yüzey temizleyiciler gibi ürünler sanıldığı gibi zararsız olmayabilir.
Hava kirliliği denildiğinde akla ilk olarak egzoz gazları, duman ya da fabrika bacalarından salınan zararlı gazlar gelir. Purdue Üniversitesinden araştırmacılar, gerçekleştirdikleri bir çalışmada ortamın hoş kokması için kullanılan kimyasal ürünlerin iç mekân havasını dış mekân havasından daha kirli hâle getirebildiğini ortaya koydu. Bu ürünlerden ortama yayılan nano ölçekteki partiküller, hızla akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşarak solunum yolu hastalıkları ve alerjik reaksiyonlar gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Ortama hoş koku vermesi için kullanılan ürünlerin içerdiği bazı uçucu yani kolayca buharlaşan organik bileşenler, havada bulunan ozon gazıyla tepkimeye girerek ortam havasını insan sağlığı için zararlı hâle getiriyor. Örneğin hoş aroması nedeniyle parfümlerde, kozmetik ve temizlik ürünlerinde sıklıkla kullanılan bir bileşen olan terpenler (çoğu aromatik özellik gösteren organik bileşikler), ozon gazıyla tepkimeye girerek zararlı partiküller yayabiliyor. Benzer şekilde kokulu mumlardan yayılan bazı kimyasal bileşenler ortamın havasını kirletebiliyor.
İç mekân havasında kirliliğe yol açabilecek tek faktör kokulu ürünler değil. Gazlı ocaklarda 1 kilogram yemek pişirmek için kullanılan yakıt, ortama 3 nanometreden (metrenin milyarda biri) küçük yaklaşık 10 katrilyon partikül yayılmasına sebep olabiliyor. Bu da demek oluyor ki kapalı ortamda kullanılan gazlı ocağın yaydığı zararlı partikül miktarı, yoğun trafikte araba egzozlarından yayılan partikül miktarından yaklaşık 10 ila 100 kat daha fazla.
İç mekân havasının temiz ve sağlıklı olmasını istiyorsak bulunduğumuz ortamı düzenli havalandırmak hayli önemli. Ayrıca ortamda havadaki toksinleri azaltmaya yardımcı bitkiler bulundurmak ve hava temizleyici cihazların hepa filtreli olmasına dikkat etmek, sağlıklı bir yaşam alanı oluşturmada etkili yöntemler arasında.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
