Aralık 2025'in Önemli Gök Olayları

John Alberton/iStock

Merkür’ü Şafak Vakti Gökyüzünde Görmek İçin En İdeal Zaman

Aralık ayının uzun kış gecelerinde Satürn ve Jüpiter Güneş’in batışından sonra izlenebilirken Merkür şafak vakti gökyüzünde. Yakın zamanda Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanan Venüs ve Mars ise aralık ayında görülemiyor. Yılın en etkileyici gök taşı yağmurlarından biri olan Geminid Gök Taşı Yağmuru, 13-14 Aralık gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor. 21 Aralık’ta kuzey yarım küre için kış gün dönümü gerçekleşiyor.

Aralık 2025'te Gezegenler

Satürn

26 Aralık gecesi Satürn’ü ve ilk dördün evresine yaklaşan Ay’ı güneybatı-batı yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.

Satürn, aralık ayında Güneş’in batışından sonra güneydoğu yönünde ufkun yaklaşık 40 derece üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık bir saat sonra batı yönünde ufuktan batıyor. Ayın ilerleyen günlerinde Satürn’ün ufkun üzerinden yüksekliği azalıyor ve halkalı gezegen daha erken saatlerde batmaya başlıyor. Gözlem süresi kısalan Satürn’ün parlaklığı da hafifçe azalıyor.

Jüpiter

7 Aralık akşamı Jüpiter’i ve son dördün evresine yaklaşan Ay’ı birbirine yakın görebilirsiniz. Aralık ayı boyunca İkizler Takımyıldızı’nda bulunan Jüpiter, takımyıldızın en parlak yıldızları olan Polluks ve Kastor ile birlikte görülebilir.

Aralık ayında gökyüzündeki en parlak gezegen olan Jüpiter, ayın başında Güneş’ten yaklaşık üç saat sonra kuzeydoğu-doğu yönünde ufuktan doğuyor. İlerleyen günlerde daha erken doğmaya başlayan Jüpiter bütün gece gökyüzünde görülebiliyor. Jüpiter kendi etrafındaki bir turunu yaklaşık 10 saatte tamamlar. Yani aralık ayının son günlerinde bir dürbün ya da basit bir teleskop yardımıyla Jüpiter’in yüzeyindeki ilgi çekici yapıları (örneğin atmosferindeki şerit şeklindeki bulutları) tek bir gecede görme fırsatı bulabilirsiniz.

Merkür

18 Aralık sabahı Merkür’ü ve hilal şeklindeki Ay’ı, Güneş’in doğuşundan hemen önce doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz. Açık bir ufukta Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares de Merkür ve Ay ile birlikte görülebilir.

Kasım ayında yörünge hareketi sırasında Güneş ile Dünya’nın arasından geçen Merkür, aralık ayında şafak vakti gökyüzünde görülebiliyor. Merkür, ayın ilk günlerinde Güneş'ten yaklaşık bir buçuk saat önce doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor. 8 Aralık’ta en büyük batı uzanımı konumundan geçen Merkür, yaklaşık olarak aynı zamanlarda ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor. İlerleyen günlerde Merkür’ün yüksekliği azalmaya başlıyor.

Venüs ve Mars

Venüs, Güneş etrafındaki yörünge hareketi sırasında 6 Ocak’ta, Mars ise 9 Ocak’ta Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçiyor. Bu süreçte gökyüzünde Güneş ile aralarındaki açısal mesafe çok küçük olduğundan birkaç hafta boyunca görülemiyorlar. Dolayısıyla aralık ayında Venüs ve Mars’ı gökyüzünde görmek mümkün değil.

Geminid (İkizler) Gök Taşı Yağmuru

Geminid Gök Taşı Yağmuru 13 Aralık’ı 14 Aralık’a bağlayan gece en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Gök taşlarının gökyüzünde ortaya çıkıp etrafa dağılıyormuş gibi göründüğü nokta yani saçılma noktası Güneş’ten yaklaşık bir saat sonra kuzeydoğu yönünde ufuktan doğuyor ve gece yarısından yaklaşık üç saat sonra gökyüzünde en yüksek noktaya ulaşıyor. Bu tarihte yeni ay evresine yaklaşan Ay’ın yaklaşık %30’u aydınlık göründüğü için gök taşlarının fark edilmesini belirgin düzeyde zorlaştırmıyor. Geminid Gök Taşı Yağmuru’nun en yüksek etkinliğe ulaştığı tarihte, uygun gözlem koşullarında saatte maksimum 150 gök taşı görülebiliyor.

Yılın en güçlü gök taşı yağmurlarından biri olan Geminid, parlak ve renkli gök taşlarıyla bilinir. Atmosfere giren gök taşları sürtünme etkisiyle yanarken ortaya çıkan farklı renkler, gök taşlarının yapısında bulunan sodyum, kalsiyum gibi elementlerden kaynaklanır.

Gök taşı yağmurlarının kaynağı çoğunlukla kuyruklu yıldızlar olmasına rağmen gök bilimciler Geminid Gök Taşı Yağmuru’nun kaynağının 3200 Phaethon isimli asteroit olduğunu düşünüyor. 3200 Phaethon, Güneş etrafındaki yörüngesini 1,4 yılda tamamlar. 3200 Phaethon, kuyruklu yıldızlara benzer şekilde Güneş’in etrafında son derece eliptik bir yörüngede dolanır yani Güneş’e en yakın ve en uzak oldukları konumlar arasında çok büyük fark vardır. Ancak kuyruklu yıldızlar Güneş’in yakınlarından geçerken yüzeyindeki katıların süblimleşmesi sonucu çekirdeklerinin etrafında oluşan atmosfer kuyruk benzeri bir şekil alır, 3200 Phaethon böyle bir özelliğe sahip değildir.

Kış Gün Dönümü

21 Aralık’ta kuzey yarım küre için kış gün dönümü gerçekleşiyor. Güneş ışınlarının güney yarım küredeki Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla geldiği bu tarih, kuzey yarım kürede astronomik olarak kış mevsiminin başlangıcı kabul edilir.

Aralık 2025'te Ay

Ay, 5 Aralık'ta dolunay, 11 Aralık'ta son dördün, 20 Aralık'ta yeni ay ve 27 Aralık'ta ilk dördün evresinde.

Ay, yörünge hareketi sırasında 4 Aralık'ta Dünya'ya en yakın yani yerberi, 17 Aralık'ta ise Dünya'ya en uzak yani yeröte konumuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 356.962 km ve 406.322 km.