Geçirdiği kazada sol gözü de dâhil olmak üzere yüzünün sol tarafının büyük bölümünü kaybeden Aaron James isimli hastaya 2023 yılında ilk tam göz ve yüz nakli yapılmıştı. Şimdi, nakledilen gözün hem sağlıklı olduğu hem de retinasının ışığa tepki verebildiği haberi geldi.
Yapay zekânın iki farklı alanda Nobel kazanması, bu teknolojinin bilimsel ve toplumsal etkisinin büyüklüğünü gösteriyor.
Bilim ve Teknik dergisi Düşünme Kulesi köşesinde Ağustosl 2024 yayımlanan Kropki oyunu ödüllü sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Ağustos 2024 yayımlanan Cücelerin Külahlarının İki Renge Boyanması sorusunun çözümü açıklandı ve doğru çözenler belli oldu.
Bir gazın üzerine lazer ışığı düşürüldüğünde enerji kaybedip soğumasını değil, enerji kazanıp ısınmasını beklersiniz. Ancak özel olarak hazırlanmış düzeneklerde lazer ışınları kullanılarak gazların sıcaklığını neredeyse mutlak sıfıra kadar düşürmek de mümkün.
Uzun süreler boyunca güneş ışığının daha yüksek enerjili morötesi fotonlarına maruz kalmak, malzemelere renk özelliklerini kazandıran kromofor moleküllerindeki kimyasal bağları etkileyebilir.
Aynı yoldan ve aynı hızla gitmenize rağmen, dönüş yolculuğunun gidişten daha kısa sürdüğünü hissediyorsanız yalnız değilsiniz. Akademik anlamda ilk olarak 1950’lerde çalışılan bu olguya “dönüş yolculuğu etkisi” (return trip effect) deniyor. Etkiyi ölçmek için yapılan deneylerde katılımcılar dönüş yolculuğu süresinin ölçülen değerlerden yaklaşık %20 daha kısa olduğunu düşünüyor.
Dönüş yolculuğu etkisi için yaygın kabul gören açıklama, gidiş esnasında aşinalık kazanılan yolun dönüşte daha kısa algılanması temeline dayanıyor. Zaman algısına yönelik çalışmalar da bu açıklamayı destekliyor. İlk defa tecrübe edilen bir durumda, bilinmedik uyaranların etkisiyle, zaman daha yavaş akıyormuş gibi algılanır. Bununla birlikte, deneklerin dönüş yolculuğunun süresine dair tahminlerinin, gidiş yolculuğunun süresine dair tahminlerine kıyasla ölçülen gerçek yolculuk süresine daha yakın olması da gidiş yolunda zaman genişlemesinin tecrübe edildiği anlamına geliyor. Ne var ki, 2011 yılında Niels van de Ven ve ekibinin gerçekleştirdiği deneyler, dönüş yolculuğu etkisinin daha kapsamlı bir açıklama gerektirdiğini ortaya koydu.
Ekibin tasarladığı deneylerden birinde, belirlenen hedefe aynı yolu kullanarak ulaşan bisikletçilerin başlangıç noktasına farklı rotalardan dönmesi istendi. Kontrol grubundaki bisikletçiler ise gittikleri yoldan geri döndü. Sonuçta, eşit uzunluktaki alternatif rotayı kullanan bisikletçilerin süre tahminleri ile aynı yolu kullanarak dönenlerin yakın değerlerde olduğu gözlendi. Ven ve ekibi, dönüş yolculuğu etkisinin tamamlayıcı bileşeninin beklentilerin tersine çıkması olduğunu öne sürüyor. Bu görüşe göre, gidiş yolculuğunun beklentimizden daha uzun sürdüğünü düşünerek dönüş yolunun da uzun süreceğini öngörüyoruz. Bu beklenti ile yola çıkınca da dönüş yolculuğunun kısa sürdüğünü düşünüyoruz. İşe gidip gelmek ya da aile ziyaretleri gibi sıklıkla yaptığımız yolculuklarda ise beklentilerimiz gerçeklikle daha örtüşür hâle geldiğinden dönüş yolculuğu etkisini hissetmiyoruz.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
