Uyduların Uydusu Olabilir mi?

Kuramsal olarak bir uydunun uydusu olabilir. Ancak Güneş Sistemi’nde şu ana kadar uydusu olan bir uydu keşfedilmedi.

Bir gök cisminin başka bir gök cisminin etrafında, uydu olarak hareket edebileceği yörünge bölgesi Hill küresi olarak isimlendirilir. Bir gök cisminin örneğin bir gezegenin Hill küresinin yarıçapı r (Hill) = R (mgezegen / 3 Myıldız)1/3 denklemine göre hesaplanır. Denklemde R gezegenle yıldızının arasındaki uzaklığı, mgezegen gezegenin kütlesini ve Myıldız yıldızın kütlesini gösterir.

Hill küresi bir gezegenin etrafındaki, gezegenin kütleçekim etkisinin yıldızının kütleçekim etkisini yendiği bölgedir.

Roche limiti ise bir uydunun, etrafında hareket ettiği gök cisminin gelgit etkisi nedeniyle parçalanmadan kalabileceği yani bütünlüğünü koruyabileceği en yakın yörünge sınırını ifade eder.

Örneğin Güneş, Dünya ve Ay sistemini ele alalım. Dünya’nın Hill küresinin yarıçapı 0,01 AU yani 1.496.000 km’dir. Dünya’dan yaklaşık 380.000 km uzakta hareket eden Ay’ın yörüngesi Hill küresinin içindedir. Ay’ın Hill küresinin yarıçapı ise yaklaşık 61.000 km’dir. Kuramsal olarak Ay’ın Roche sınırının dışında ve Hill küresinin içinde hareket eden bir gök cismi Ay’ın uydusu olabilir. Ancak şu ana kadar kendi uydusu olan bir uydu keşfedilmedi.

Bilim insanlarına göre bu durumun nedeni uydu ile etrafında hareket ettiği gezegen arasındaki gelgit etkisinin, “alt uydunun” yörüngesinde uzun süre kararlı bir şekilde hareket etmesini engellemesi.

Bu noktada Güneş Sistemi’ndeki uydulara giden uzay araçlarının bu gök cisimlerinin yörüngesinde nasıl hareket edebildiği sorusu akla gelebilir. Uyduların yapay uyduları olarak kabul edilebilecek bu uzay araçlarının görev yaptıkları süre içinde yörüngelerinde bir değişim olması durumunda, itki sistemleri kullanılarak uzay aracının yörüngesinde kalması sağlanır. Ayrıca astronomi ölçeğinde düşünüldüğünde bu yapay uyduların görev süresi çok kısadır. Doğal bir uydunun gelgit etkisiyle yörüngesinden çıkması ise milyonlarca yıl sürebilir.