Glüten; buğday, arpa ve çavdarda bulunan, hamura esneklik ve kabarma gücü kazandıran bir protein. Ancak bazı insanlar için glüten yalnızca yiyeceklerle ilgili bir bileşen değil, sağlık sorunlarının da tetikleyicisi. Peki glüten gerçekten herkes için zararlı mı yoksa bu sadece gereksiz bir korku mu? Bilim dünyası bu sorunun cevabını hâlâ arıyor.
Kötü niyetli kullanıcıların sohbet robotları aracılığıyla zararlı yazılımlar üretebilmesi anlamına gelen vibe hacking, yeni bir riskin ortaya çıkmasına neden oldu.
Bilim ve Teknik Düşünme Kulesi köşesinde Eylü 2025'te yayımlanan Bölgesel At Hamlesiz Sudoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanan Çizgi Bilim: Marie Curie kitabı hediye edilecek.
Bu yıl beşincisi düzenlenen Arktik Bilimsel Araştırma Seferi (TASE-V), 8-31 Temmuz tarihleri arasında gerçekleştirildi. 9’u Türk, 12 araştırmacının katıldığı sefer sırasında 19 farklı bilimsel proje hayata geçirildi.
İtalya’da, Pompeii yakınlarındaki Paestum antik kentinde 1954’te toprak altından çıkarılan ve MÖ 520 dolaylarına tarihlenen bronz kapların içindeki gizemli maddenin bal olduğu modern kimyasal analiz teknikleri sayesinde ortaya çıkarıldı.
Astrofizikçiler kütle çekim dalgalarını gözlemleyerek şimdiye kadarki en büyük kütleli kara delik birleşmesini tespit etti. GW231123 adı verilen bu birleşme sonucu yaklaşık 225 Güneş kütlesinde bir kara delik oluştu.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
SpaceX
SpaceX, tarihindeki en zorlu uzay uçuşlarından birini başarıyla gerçekleştirdi. Starship’in roket bölümü olan Super Heavy insansız bir test uçuşunda insansız bir test uçuşunda uzaya çıktıktan sonra, atmosfere tekrar dönerek yeni ısı kalkanlarının ve yönlendirme kanatlarının yardımıyla dünyaya inmeyi başardı. Starship özellikle Ay’a veya Mars’a yolculuk yapmak için kullanılması planlanan bir uzay aracı. Bu test uçuşu, SpaceX’in yeniden fırlatılabilir roket teknolojisi geliştirme hedefine yönelik kritik bir adım oldu.
Bir roketin fırlatıldıktan sonra tekrar kullanılabilmesi uzay görevlerini daha uygun maliyetli ve sürdürülebilir hâle getirecek. SpaceX’in böylesine devasa bir roketi başarıyla yer yüzüne indirmesi bu açıdan hayli önemli bir adım. Öte yandan roketin yer yüzüne dönmesi tekrardan kullanılabilir olduğu anlamına gelmiyor. Yapısal olarak deformasyona uğrayan kısımlarının elden geçirilmesi ve tekrar uçmak için güvenli olduğundan emin olunması gerekecek. Yani sürdürülebilir uzay yolculuğu için daha yolumuz var. Starship’in fırlatma ve iniş görüntülerini aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.
SpaceX
Diğer taraftan uzaya yönelik artan ilgiyi ticarileştirmek isteyenler de var. California merkezli uzay girişimi Vast, Haven-1 adlı ticari uzay istasyonunda lüks bir uzay deneyimi sunmayı hedefliyor. SpaceX’in Falcon roketleri yardımıyla hizmet sunmayı hedefleyen uzay oteli alçak dünya yörüngesinde dolanacak. İlk müşteriler 2026’da uzay istasyonuna seyahat edecek ve burada 10 günlük bir macera yaşayacak.
Vast Haven-1
İstasyonda dört kişilik özel kabinlerin yanı sıra, ortak bir alan, direnç bantlarıyla egzersiz sistemi ve Dünya manzarasına sahip büyük bir pencere bulunuyor. Ayrıca, ağırlıksız ortamda araştırmalar yapmak için bir laboratuvar da mevcut. Apple’ın eski tasarımcılarının tasarladığı uzay oteli yangına dayanıklı ahşap, ayarlanabilir sıcaklık ve aydınlatma seçenekleri, şişirilebilir yorgan sistemiyle rahat bir uyku gibi uzay için lüks sayılabilecek detaylar da sunuyor. Bu deneyimi yaşamak isteyenler için Vast, rezervasyon başvurularını şimdiden kabul etmeye başladı.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
