McGill Üniversitesi öncülüğünde Los Angeles, Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) ve Stanford Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen bir araştırma, parmak ucundan alınan birkaç damla kurumuş kanla gençlerde depresyon riskinin biyolojik belirteçlerle belirlenebileceğini ortaya koydu.
Bir grup araştırmacı, Parkinson hastalığının insanların sesinde yol açtığı değişimlere dayanarak bu hastalığın erken tanısına yönelik, yapay zekâ temelli bir yöntem geliştirmeye çalışıyor.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Nisan 2025 yayımlanan Keloğlan’ın Satranç Tahtası Üzerindeki Fındıkların Tamamını Toplama Yöntemi sorusunun çözümü açıklandı ve Fizik Bize Ne Anlatıyor? kitap hediyesini kazanan okurlarımız belli oldu.
Communications, Earth & Environment dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinden sonra aşırı yağışlara yol açan atmosferik nehir olayının afetin etkilerini daha da derinleştirdiğini gözler önüne seriyor.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Bir grup fizikçi, LHC’deki deneylerin sonuçlarını analiz ederek 2015-2018 döneminde ne kadar kurşunun altına dönüştüğünü belirledi.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Milan Krasula/iStock
Soğan doğrarken gözlerin yanması pek çok insanın yemek hazırlarken yaşadığı bir zorluk. Üstelik kişiden kişiye değişen hassasiyet bazı insanların işini ciddi ölçüde zorlaştırabiliyor. Bir grup araştırmacı, bilimsel yöntemler kullanarak bu sorunu kısmen de olsa nasıl bertaraf edebileceğimize ilişkin çözüm yolları ortaya koydu.
Bir soğanı kestiğimizde havaya kükürtçe zengin bileşiklerden oluşan bir karışım püskürerek yayılır. Bunlardan biri olan sin-propanetiyal-S-oksit adlı madde, gözyaşı üretiminden sorumlu olan sinirleri uyararak gözümüzün yaşarmasına neden olur. ABD’deki Cornell Üniversitesinden Jung Sunghwan ve ekibi, kahverengi soğanlar farklı keskinliklerdeki bıçaklarla farklı hızlarla kesilirken bu maddelerin etrafa nasıl püskürdüğünü ayrıntılı olarak inceledi. Bu amaçla soğanlar, ağız kalınlığı 5 ila 200 milimetre arasında değişen bıçaklar bir çeşit giyotinle 0,4 ila 2 metre yükseklikten bırakarak kesildi ve bu denemeler yüksek hızlı kameralarla görüntüledi.
Deneyin sonuçlarına göre soğanları daha keskin bıçaklarla kesmek kinetik enerjisi daha düşük ve daha yavaş damlacıklar oluşturuyor. Soğanlar kör bıçaklarla kesildiğinde ise soğanın en dış zarı, elastik bir şekilde bükülerek iç katmanın parçalanmasını önleyen bir engel gibi davranıyor ve bu da soğanın içinde basınç birikmesine neden oluyor. Sonuçta soğanın zarı kesilerek parçalandığında, gözyaşı oluşmasına neden olan madde damlacıkları bu basınç nedeniyle çok daha yüksek bir enerjiyle etrafa püskürüyor. Bu damlacıklar havayla temas edince parçalanıp daha da fazla damlacığa dönüşüyor.
Sonuçlara göre soğanların hızlı kesilmesi yavaş kesilmesine göre havaya daha fazla parçacık yayılmasına sebep oluyor. Dolayısıyla soğanları keskin bıçaklarla yavaş bir şekilde kesmenin göz yaşarmasına neden olan kimyasal maddelere daha az maruz kalınmasını sağlayacağı düşünülüyor. Ancak araştırmacılar bu neden-sonuç ilişkisini test eden herhangi bir deney yapmadı. Dolayısıyla bu sonuçların günlük hayatta soğan keserken işe yarayıp yaramayacağı belirsiz.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
