McGill Üniversitesi öncülüğünde Los Angeles, Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) ve Stanford Üniversitesi iş birliğiyle yürütülen bir araştırma, parmak ucundan alınan birkaç damla kurumuş kanla gençlerde depresyon riskinin biyolojik belirteçlerle belirlenebileceğini ortaya koydu.
Bir grup araştırmacı, Parkinson hastalığının insanların sesinde yol açtığı değişimlere dayanarak bu hastalığın erken tanısına yönelik, yapay zekâ temelli bir yöntem geliştirmeye çalışıyor.
Bilim ve Teknik dergisi Ayın Sorusu köşesinde Nisan 2025 yayımlanan Keloğlan’ın Satranç Tahtası Üzerindeki Fındıkların Tamamını Toplama Yöntemi sorusunun çözümü açıklandı ve Fizik Bize Ne Anlatıyor? kitap hediyesini kazanan okurlarımız belli oldu.
Communications, Earth & Environment dergisinde yayımlanan yeni bir çalışma, Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli deprem felaketinden sonra aşırı yağışlara yol açan atmosferik nehir olayının afetin etkilerini daha da derinleştirdiğini gözler önüne seriyor.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Bir grup fizikçi, LHC’deki deneylerin sonuçlarını analiz ederek 2015-2018 döneminde ne kadar kurşunun altına dönüştüğünü belirledi.
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Kurşunu altına dönüştürmek 17. yüzyılda yaşamış simyacıların hayaliydi. Ancak o dönemler denenen sıradan kimyasal yöntemlerle kurşunu altına dönüştürmek mümkün değildi. Bir elementin atomlarını başka bir elementin atomlarına dönüştürmek için yüksek enerjili çekirdek tepkimelerine ihtiyaç vardır.
Günümüzde Cenevre yakınlarındaki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) içerisinde bulunan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndaki (LHC) deneyler sırasında kurşun zaman zaman altına dönüşüyor. LHC’de kurşun iyonu demetleri ışık hızına yakın hızlara ivmelendiriliyor. Deneyler sırasında kurşun iyonları kafa kafaya çarpışmak yerine bazen birbirinin çok yakınından geçiyor. Bu sırada ortamdaki aşırı yüksek elektromanyetik alan kurşun atomu çekirdeklerinden 3 protonun dışarı atılmasına yol açıyor. Böylece çekirdeklerinde 82 proton bulunan kurşun atomları, çekirdeklerinde 79 proton bulunan altın atomlarına dönüşüyor.
Bir grup fizikçi, LHC’deki deneylerin sonuçlarını analiz ederek 2015-2018 döneminde ne kadar kurşunun altına dönüştüğünü belirledi. Araştırmacıların Physical Review C’de yayımladıkları sonuçlara göre LHC bu dönemde yaklaşık 86 milyar tane altın atomu üretti. Bu altın atomlarının toplam kütlesi ise bir gramın yaklaşık 30 trilyonda biri kadardı. Ortaya çıkan yüksek hızlı altın atomları deney cihazına çarpmadan ya da başka atomlara parçalanmadan önce sadece 1 mikrosaniye kadar var olabildi.
LHC’deki deneylerle külçeler hâlinde ucuz altın elde etmek mümkün değil. Ancak bu fiziksel süreçlerle ilgili analizlerden üretilen iyon demetlerinin kalitesini ve kararlılığını artırmak için yararlanılabileceği belirtiliyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
