Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Gözde İmren ve arkadaşları, International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayımlanan çalışmada kemik gelişiminde ciddi bozukluklara neden olan genetik bir hastalık olan SEMD’nin genetik mekanizmasına ışık tutuyor.
Claudius Ptolemaios (Batlamyus)
Ardışık Sudoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanmış Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Peribacaları, farklı sertliklere sahip kayaların farklı oranlarda aşınması sonucunda oluşan sütun, silindir, koni ve mantar görünümlü yer şekilleridir.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Bundan 56 yıl önce Ay’a gitmeyi başardıysak bu, günümüzün teknolojisiyle ve uzay çalışmaları birikimiyle ne kadar zor olabilir ki?
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Iryna Martynenko
Haziran ayının başında Merkür ve Jüpiter Güneş'in batışından hemen sonra ufkun üzerinde görülebilirken Mars gece yarısına kadar gökyüzünün hâkimi oluyor. Şafak vakti gökyüzünde olan Venüs ve Satürn ayın ilk günlerinde ufka son derece yakınken Satürn ilerleyen günlerde ufkun üzerinden hızla yükseliyor. Kuzey yarım küre için yaz gün dönümü 21 Haziran’da gerçekleşiyor.
29 Haziran’da ise Mars’ı ve hilal şeklindeki Ay’ı batı yönünde ufkun üzerinde birbirine son derece yakın görebilirsiniz. Bu tarihte Regulus da gökyüzünde bu ikiliye katılıyor ve Mars, Ay ve Regulus gökyüzünde hayali bir doğru üzerinde sıralanmış gibi görülebiliyor.
Mars, haziran ayının başında Güneş’in batışından sonra güneybatı- batı yönünde ufkun yaklaşık 45 derece üzerinde ortaya çıkıyor ve gece yarısından yaklaşık bir saat sonra batı-kuzeybatı yönünde ufuktan batıyor. Mars’ın ufkun üzerinden yüksekliği ve görünür parlaklığı her geçen gün azalıyor.
Haziran ayı boyunca Aslan Takımyıldızı’nda bulunan Mars, 17 Haziran’da takımyıldızın en parlak yıldızı Regulus ile birbirine çok yakın görülebiliyor.
7 Haziran’da Güneş’in batışından hemen sonra Jüpiter’i ve Merkür’ü batı-kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görmeyi deneyebilirsiniz. Ancak iki gök cismi de ufkun üzerinden çok yükselmediği için yüksek bir konumda ve açık bir ufukta gözlem yapmak gerekiyor.
Mayıs ayının sonunda ufkun üzerinden yüksekliği iyice azalan Jüpiter, haziran ayının ilk günlerinde alçalmaya devam ediyor ve gökyüzünde görülebileceği süre iyice kısalıyor. 24 Haziran’da kavuşum konumundan geçmeye hazırlanan Jüpiter, Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçtiği bu konuma yakın olduğu dönemde birkaç hafta boyunca gözlemlenemiyor. Jüpiter, temmuz ayının ilk haftasından sonra gün doğumunda tekrar ortaya çıkıyor.
27 Haziran akşamı Merkür’ü, hilal şeklindeki Ay ile birlikte batı-kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde görebilirsiniz.
Mayıs ayında gün doğumundan önce gökyüzünde görülebilen Merkür, ayın sonunda Dünya’ya göre Güneş’in arkasından geçmişti. Üst kavuşum olarak isimlendirilen bu konumdan sonra gökyüzünde Güneş’in doğusuna geçen Merkür, haziran ayının ilk haftasından itibaren gün batımından sonra kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde tekrar ortaya çıkmaya başlıyor.
Ayın ilerleyen günlerinde ufkun üzerinden yüksekliği artan Merkür’ün parlaklığı ise azalıyor.
Ayın başında Boğa Takımyıldızı’nda bulunan Merkür, ilerleyen günlerde Zodyak Kuşağı’nı takip ederek İkizler Takımyıldızı’na geçiyor, ay sonunda ise Yengeç Takımyıldızı’na doğru hareket ediyor.
19 Haziran gecesi Satürn’ü ve Ay’ı, doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.
Haziran ayında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde görebileceğiniz gezegenlerden biri Satürn. Satürn, ayın ilk günlerinde Güneş’ten yaklaşık üç saat önce, doğu yönünde ufuktan doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde daha erken doğmaya başlayan Satürn’ün parlaklığı her geçen gün artıyor.
22 Haziran sabahı Venüs ve Ay doğu yönünde, ufkun üzerinde birbirine yakın görünümde. Ayın son günlerinde gökyüzünde Boğa Takımyıldızı’na doğru hareket eden Venüs, Ülker Açık Yıldız Kümesi ile birbirine yakın görülebilir.
Venüs, 1 Haziran’da en büyük batı uzanımı konumundan geçiyor. Gökyüzünde Güneş ile aralarındaki açısal mesafenin en yüksek olduğu bu tarihten bir gün sonra ise Venüs’ün aydınlık görünen kısmının oranı %50’ye ulaşıyor.
Venüs, haziran ayında Güneş’ten yaklaşık iki saat önce kuzeydoğu- doğu yönünde ufuktan doğuyor ve Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor.
21 Haziran’da yaz gün dönümü gerçekleşiyor. Kuzey yarım küre için astronomik olarak yaz mevsiminin başlangıcı kabul edilen bu tarihte, Güneş ışınları Yengeç Dönencesi’ne dik açıyla gelir.
Ay; 3 Haziran'da ilk dördün, 11 Haziran'da dolunay, 218 Haziran'da son dördün, 25 Haziran'da yeni ay evresinde.
Ay, Dünya etrafındaki yörünge hareketi sırasında 7 Haziran'da yeröte yani Dünya'ya en uzak, 23 Haziran'da ise yerberi yani Dünya'ya en yakın konumuna geliyor. Bu konumlardayken Ay ile Dünya arasındaki mesafe sırasıyla 405.554 km ve 363.178 km.
Devamını okumak için TÜBİTAK Yayınlar web sitesini ziyaret ederek abone olabilirsiniz.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
