Kadınlar ve erkekler aynı hastalıkları farklı şekillerde yaşayabiliyor, ancak bu farkın nedeni yalnızca genetik değil. Yeni bir araştırma, protein düzeylerinden yaşam koşullarına, hormonlardan çevresel etkilere kadar pek çok unsurun bu ayrımı şekillendirdiğini ortaya koyuyor.
Okurlarımız için ülkemizde 2025 yılı içerisinde gerçekleşen önemli bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile yenilikçi girişimlerden derlenmiş bir seçki hazırladık.
Beynin sesleri işlemekle sorumlu kısmı olan işitsel korteks ile hafıza ve duygularla ilgili başka kısımlarını birbirine bağlayan fonolojik döngü adlı işitsel hafıza sisteminin müziklerin zihne takılmasına uygun bir ortam hazırladığı düşünülüy
Yeni bir araştırma, 36 zehirli yılanın saldırı hızlarını karşılaştırıldı. Sonuçlar, engereklerin hâlâ doğanın en hızlı saldırganları olduğunu gösterdi.
İş bulma süreçlerinde kullanılan yeni bir modelde iş bulma sürecinde aracılık veya eğitim desteği sunan firmalar aday işe yerleştirildikten sonra birkaç ay boyunca maaşının belirli bir yüzdesini hizmet bedeli olarak alıyor.
Güney Afrika Radyo Astronomi Gözlemevi tarafından tespit edilen radyo sinyallerinin, 3I/ATLAS’ın yapısında bulunan su buzunun parçalanması ile oluşan hidroksil radikallerinden kaynaklandığı belirlendi. Bu bilgiler, 3I/ATLAS’ın bir kuyruklu yıldız olduğunu doğruluyor.
Avusturya’daki Leoben Üniversitesinden Stefan Pogatscher ve ekibi, hurda araçları otomotiv endüstrisinde kullanılabilecek döküm alaşımlarına dönüştürmek için yeni bir çözüm öneriyor.
Yaşamımız için gerekli olan enerjiyi besinlerden elde ederiz. Besinleri vücudumuzun çalışması için gerekli olan yakıta dönüştürmek ise sindirim sistemimizin görevidir. Sindirim sisteminde vücudumuzdaki pek çok organ farklı görevler üstlenir. Sindirim süreci ağızda başlar ve sırasıyla yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsakta devam eder, buradan rektuma geçer ve anüste sonlanır. Bunların yanı sıra karaciğer ve pankreas da sindirime yardımcı olan organlardır.
Sindirim sırasında karbonhidratlar glikoz gibi yapı taşlarına, yağlar yağ asidine ve gliserole, proteinler ise aminoasitlere ayrılır. Tüm bu besin maddeleri kan dolaşımı yoluyla karaciğere ve diğer organlara gönderilir. Sağlıksız beslenmek ve yeterince hareket etmemekkaraciğerde gereğinden fazla yağ birikmesine neden olabilir. Karaciğer yağlanması olarak bilinen bu durum ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Şimdi, gelin bu sürecin nasıl işlediğine bakalım.
Sindirim sürecinin başladığı yerdir. Dişlerimiz çene kemiklerimizin bağlı olduğu kaslar yardımıyla besinleri küçük parçalara ayırır, tükürükteki amilaz enzimi de karbonhidrat moleküllerini kimyasal sindirim yoluyla daha küçük yapı taşlarına ayırır. Islak parçalar haline gelen yiyecekler, dil yardımıyla arkaya, yemek borusu açıklığına doğru itilir. Dilimiz ağzımızın içindeki hareketleri düzenler, yiyecek ve içeceklerin tadını almamızı sağlar.
Karbonhidratların sindirimi ağızda başlar.
Ağız boşluğu ile mide arasındaki bağlantıyı sağlayan, kas yapılı, boru şeklinde bir organdır. İç yüzeyinde bulunan mukozadaki salgı bezleri yemek borusunun ıslak ve kaygan olmasını sağlar. Besinler yemek borusu boyunca peristaltik hareketler yoluyla mideye doğru iner. Peristaltik hareketler kas boyunca ilerleyen bir dalgalanma gibi kasılma ve gevşemeye yol açar.
Biçimi “J” harfine ya da bir müzik enstrümanı olan tuluma benzetilebilecek mide, yemek borusu ile bağırsaklar arasında bulunur. Sindirim süreci devam eden gıdaların geçici süreyle depolandığı yerdir. Mideye besinlerin girmesiyle mide bezlerinden mide öz suyu salgılanmaya başlar. Bu salgının görevi, besinlerin kimyasal olarak parçalanmasını sağlamaktır.
Mide öz suyunda hidroklorik asit (HCl), mukus ve enzimler bulunur. Besinler mide özsuyuyla karışarak yoğun kıvamlı bir krema halini alır. Kimüs adı verilen bu kremamsı yapıdaki sindirilmemiş besinler ince bağırsakta sindirilmek üzere yola devam eder. Kimüsün ince bağırsağa iletiminde bu kez midedeki peristaltik hareketler rol alır.
Proteinlerin sindirimi midede başlar.
Kimüsteki sindirilmemiş besinler ince bağırsağa ulaştığında, burada da enzimler tarafından kimyasal olarak parçalanır. Karaciğerde üretilen safra ve pankreastan salgılanan pankreas öz suyu ince bağırsağa iletilir. Bu salgılar yardımıyla yağların, karbonhidratların ve proteinlerin kimyasal sindirimi tamamlanır. Ardından besinlerin yapı taşları olan glikoz, galaktoz, fruktoz, amino asitler, mineraller, su ve bazı vitaminler ince bağırsağın iç duvarındaki villus denilen tüy benzeri ince çıkıntılar aracılığıyla kana geçer. Geri kalanlar ise sindirim sisteminin son bölümü olan kalın bağırsağa gönderilir. Kalın bağırsağa ulaşan besin maddelerindeki suyun büyük bir kısmının, bazı vitaminlerin ve tuzların emilimi burada gerçekleşir. Suyun emilimi ile vücudun su kaybı önlenir. Vücuttan atılması gereken maddeler katılaşarak dışkı halini alır. Dışkıda su ile birlikte bakteriler, inorganik maddeler ve enzimler bulunur.
Yağların sindirimi ince bağırsakta başlar.
Mideden anüse kadar uzanan ve sindirim siteminin en uzun yolu olan bağırsakların toplam uzunluğu yaklaşık 8 metredir.
Dışkının toplandığı son bölümdür.
Kalın bağırsağın bitiminde yer alan, dışkının atıldığı açıklıktır.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
