Elektrostatik
jeneratörlerin ilkel bir öncüsü olan bu aygıtlarda, kayış ne kadar hızlı döndürülürse
yük o kadar hızlı biriktirilmekte veya iletken çubukların uçları arasında, o kadar
yüksek bir 'gerilim' oluşmaktadır. Bazı metallerin ısıtılmasıyla elde edilen yüklü
parçacıklar, bu gerilimin üzerinden ve içi seyreltilmiş türlü gazla dolu tüplerin
içerisinden geçirilmekte, gazda oluşan parıltılı boşanmalar incelenmektedir. Artık
'deney' ve 'gözlem', en güçlü ve geçerli yöntem olduğuna göre, doğal mıknatıslık
üzerinde de çalışılmaktadır. Elektrik ve manyetik olayların, bağımsız olgular
olduğu düşünülüyor, nedenleri ise hiç bilinmiyordu. 1820 yılında Danimarkalı fizikçi
Hans Christian Oersted, bir telden geçirilen akımın, yanındaki pusulayı saptırdığını
farketti. Bu gözlem, elektrik akımının bir manyetik alana yol açtığı anlamına
geliyor, elektrik ve manyetik olaylar arasında güçlü bir ilişkinin varlığına işaret
ediyordu. André Marie Ampère, birbirine paralel iki tel üzerinden akım geçirerek,
aralarındaki kuvvetleri incelemeye başladı ve 1826 yılında bu manyetik kuvvetin
matematiksel türetimini geliştirerek, kendi adıyla bilinen kanunu ortaya koydu.
Ertesi yıl Ohm'un, elektrik direnciyle ilgili kanunu yayınlandı. 1831 yılında
Michael Faraday (1791-1867), Oersted'in gözlemlediği olayın bir bakıma tersini
gerçekleştirdi ve iletken bir halkadan geçirdiği manyetik alanın şiddetini değiştirerek,
telde akım üretti. 'Elektromanyetik endüksiyon' olarak adlandırdığı bu olayı,
Faraday Yasası olarak bilinen ifadeyle formüllendirdi. Elektrik ve manyetik olayların
birleşik kuramına yönelik arayışlar güç kazanmıştı. Elektrik motoru ufuktaydı.
Nitekim Joseph Henry (1799-1878), Faraday'la hemen hemen eşzamanlı olarak, ilk
elektrik motorunu yaptı ve elektromıknatıslarla sürdürdüğü çalışmalarla, telgrafın
keşfine yol açtı. Faraday ise, elektriğin çözeltiler üzerindeki etkilerini incelemeye
koyulmuştu. 1832 yılında, 'elektroliz' adını verdiği olayı keşfedip, kanunlarını
yazdı ve enerjinin korunumu ilkesini ayrıntılandırdı. Ama hala, atom kuramına
karşı çıkıyordu.