Tarihçe > 1870'ler > 1920'ler > 1945'ler > 1965'ler
 

2003 yılında, Innsburg Üniversitesi'nden Rudolf Grimm ile Colorado Üniversitesi'nden Deborah S. Jin bağımsız olarak, Bose-Einstein yoğuşmasının moleküllerle de oluşturulabileceğini gösterdirler.

Standart Model, toplam renk yükü sıfır olduğu sürece, örneğin 4'lü, 5'li ve hatta daha fazla sayıda kuark gruplarının varlığına izin veriyordu. Bu kalabalık kuark gruplarına yönelik aramalar, uzun yıllar sonuç vermemişti. Nihayet 2003 yılında; Japonya'da yapılan Belle deneyinde 'tetrakuark' denilen dörtlü kuark sistemi, yine Japonya'da Osaka Üniversitesi'nde yapılan Spring-8 deneyinde ve Virginia, ABD'deki Jefferson Laboratuvarı'nda yapılan diğer deneylerde de 'pentakuark' denilen beşli kuark sistemleri keşfedildi. Bu deneylerde yüksek enerjili bir gama ışını, bir nötronla etkileşime girerek, bir mezonla bir pentakuarkın oluşmasına yol açmıştı. Fakat pentakuark varlığını ancak 10-20 s kadar sürdürdükten sonra, bir mezonla bir nötrona bozundu.

Dörtlü kuark sistemine geçici olarak X(3872) adı verilmiş bulunuyor. Buradaki 3872 rakamı, sistemin MeV cinsinden kütlesini verirken, X geçici ismi, parçacığın özellikleriyle ilgili olarak, deneylerle saptanması gereken bazı soru işaretlerinin bulunduğu anlamına geliyor. Bu kütle, protonun kütlesinin dört misli kadar.

'Pentakuark' ise, dört kuark ile bir karşıt kuarktan oluşuyor. Dolayısıyla, baryon sayısı 1. 'Egzotik baryon' denilen yeni bir parçacık sınıfına atanmış durumda. Çeşitli deneyler kütlesinin 1540 MeV kadar olduğunu gösteriyor.