Simetri Yasaları
 

Özetle; fizik yasalarının, zamanın tersinmesi halinde aynı kalması veya zamanda tersinme işlemi altında simetrik olması beklenebilir. Çünkü en azından, doğa yasalarının en bilinenleri bu özelliğe sahip. Buna kısaca 'T simetrisi' deniyor. Bir sonraki simetri daha da karışık: Yansıma altında simetri veya P-simetrisi...
Fizik yasalarının orijine göre simetri işlemi altındaki davranışlarına geçmeden önce, tanıdığımız bazı matematiksel unsurların bu işlem altında farklı davranabildiklerine işaret etmekte yarar var. Örneğin yandaki şeklin sol tarafındaki (x,y,z) uzayında, konum ve momentumu temsil eden r ve p vektörleriyle, bunların rxp vektör çarpımından elde edilen açısal momentum vektörü görülüyor.

Şeklin sağ tarafında ise, bu uzayın orijine göre, içeriğiyle birlikte yansıması var. Dikkat edilecek olursa, yansıma işlemi sonucunda; (x,y,z) uzayındaki konum vektörü r'nin yönü değişiyor. Fakat koordinat eksenleri de yön değiştirmiş olduğundan, işareti değişmiyor. Bu bir bakıma 'gerçek' bir vektördür ve böyle vektörlere 'kutupsal' ('polar') vektör denir. Halbuki aynı işlem altında, (x,y,z) uzayındaki açısal momentum vektörü L'nin yönü değişmiyor. Fakat koordinat eksenleri yön değiştirmiş olduğundan, işareti değişiyor. Bir bakıma 'sahte' olan böyle vektörlere de 'eksenel' vektör denir. Biraz daha açalım...