Atomlar ve Moleküller
 
Kısacası; çekirdekteki nükleonlar birbirlerine, nükleonlardaki kuarklar kadar sıkı bir şekilde bağlı değiller. Öte yandan; nötron veya protonun kütlesi, kendisini oluşturan kuarkların kütleleri toplamının 60 veya 80 katı iken; bir çekirdeğin kütlesi, o çekirdeği oluşturan nötron ve protonların kütlelerinin toplamından daha az oluyor. Çünkü serbest haldeki nükleonlar, çekirdeği oluşturmak üzere bir araya geldiklerinde, kütlelerinin küçük bir kısmı bağlanma enerjisine dönüşüyor. Gerçi proton veya nötronu oluşturan kuarkların da bağlanma enerjisi var. Hatta nükleonlarınkinden bile yüksek. O halde, nükleonun kütlesi niye kuarkların kütleleri toplamından; az olmuyor? Az değil de, 60-80 katı daha fazla oluyor?... Çünkü kuarkların, oluşturdukları nükleonun içinde iken, potansiyel ve kinetik enerjileri de o kadar yüksek ki; kütle sonuç olarak, azalmak yerine artıyor. Halbuki çekirdekteki nötronlarla protonların potansiyel ve kinetik enerjileri, bağlanma enerjisine göre çok daha az. Dolayısıyla, ortaya çıkan çekirdeğin kütlesi, o çekirdeği oluşturan serbest nötronlarla protonların kütlelerinin toplamından daha az oluyor. Yani kütle azalıyor ve bu azalma ne kadar büyükse, çekirdeğin bağ enerjisi o kadar fazla veya çekirdek o kadar kararlı demektir. En kararlı çekirdekler, orta ağırlıkta olanları. Bunları ve daha ağırlarını üretmek zor: Ancak süpernova patlamalarında oluşabiliyorlar...