Sözkonusu birleşik alan kuramlarına göre, evrendeki madde karşıt madde dengesizliği; evrenin ilk oluşma aşamasındaki parçacık üretim süreçlerinin, termodinamik denge durumu civarındaki salınımlar nedeniyle bir süre için, baryonların lehine küçük bir (10,000'de 1) sapmaya uğramış olmasından kaynaklanıyor. Bu sırada üretilmiş olan madde parçacığı fazlalığı, daha sonra madde ve karşıt madde parçacıklarının birbirlerini yoketmesinden sonra geriye kalmış olup, evrende bugün görünen baryon maddeyi oluşturuyor. Protonun bozunma süreci ise şimdi bir bakıma, bir zamanlar yer almış olan o sapmayı düzeltici yönde veya 'baryon sayısı'nı denge konumunun gerektirdiği düzeye geri döndürme doğrultusunda çalışıyor. Proton bozunması bu açıdan çok önemli ve üzerinde yoğun olara çalışılan bir konu.

Bozunmanın deneysel olarak gözlemlenebilmesi için; Japonya'da ve ABD'nin Argon Ulusal Laboratuvarları'nda, kozmik ışınların uzak tutulabilmesi amacıyla yeraltı deneyleri yapılıyor. Japonya'daki Süper-Kamiokande düzeneği, yerin 1000 m altındaki bir maden galerisinde inşa edilmiş olup; 40x40m boyutlarındaki silindir bir tankın içinde bulunan 50,000 ton saf su ve silindir yüzeyinin etrafındaki 11,000 dedektörden oluşuyor. Düzenek aslında; güneşten veya galaksimizin herhangi bir yerindeki süpernova patlamalarından, ya da atmosferden kaynaklanan nötrinoları gözlemlemeye yönelik bir 'nötrino gözlem evi.' Ancak, içindeki suda bulunan yaklaşık 3.35x10³³ hidrojen çekirdeğini oluşturan protonlardan birinin bozunması halinde, bunu da belirlemeye yetkin.

Bu deneylerde şimdiye kadar hiçbir proton bozunması gözlenememiş durumda. Ki bu, protonun yarı ömrünün en az 10³³ yıl olduğu anlamına geliyor. Fakat protonun hiç bozunmuyor olması olasılığı hala var.