| |||
Elementler Tablosu | |||
�imdi n�t�r bir helyum atomu al�p, �ekirde�ine bir proton eklersek, elektronlar �ekirde�e biraz daha yakla��r. D��ar�yla kar�� net y�k, 1s2 elektronlar�n�n kamuflaj� nedeniyle, +1 olarak g�r�nmektedir. Ortaya Li+ iyonu ��km��t�r ve n�t�r atomu verecek olan ���nc� elektron, 2s y�r�ngesine yerle�mek durumundad�r. Ger�i bu ���nc� elektron, +1 y�kl� bir hidrojen �ekirde�i g�rmekte gibidir. Fakat yeni bir y�r�nge kabu�una oturmak zorunda oldu�undan, 1s2 elektronlar� �ekirde�e yakla�m�� olsalar dahi, atomun yar��ap� sonu� olarak b�y�r. ��nk� her yeni kabuk devreye girdi�inde; atomun yar��ap�nda yer alan b�y�me, �ekirdek y�k�n�n art���ndan kaynaklanan k���lmeye oranla bask�nd�r. Sonu� olarak Li'un y�r�nge �emas� 1s22s1 olur. 1s2 elektronlar�n�n spinleri z�t y�nlerde olup birbirini g�t�rd���nden, 2s1 elektronunun spini e�le�memi� kal�r. Atom bir manyetik alana yerle�tirildi�inde, bu spinin, alan y�n�ne paralel veya z�t olmas�na g�re, atomun enerji d�zeyi az biraz de�i�ir. Bu �ekilde devam ederek, di�er elementlerin y�r�nge �emalar� birer birer elde edilebilir. �rne�in, lityumdan sonra gelen berilyum 1s22s2, boron ise 1s22s22p1 y�r�nge �emalar�na sahiptir. Borondaki e�le�memi� olan 2p1 elektronunun spini, bir manyetik alan�n varl���nda, y�r�nge a��sal momentumundan (l) ba��ms�z bir tepki vermek yerine, �nce onunla birle�mek ('coupling') e�ilimindedir. 'Spin y�r�nge birle�mesi' denilen bu olgunun sonucunda ortaya ��kan toplam a��sal momentum j; l-� veya l+� de�erlerini alablilir. Bu toplam a��sal momentumun manyetik alan y�n�ndeki bile�eni (m) ise; kuantum s��ramalar� g�sterir ve -j ile +j aras�ndaki 2j+1 adet de�erden (-j, -j+1,... j-1, j), herhangi birine sahip olabilir. Toplam a��sal momentumun manyetik alana g�re bu farkl� y�neli�leri, elektronun enerji d�zeyini, az da olsa de�i�tirir. Dolay�s�yla, ayn� bir tek (n, l) �ifti i�in; m de�eri artt�k�a y�kselen, farkl� enerji d�zeyleri s�z konusu hale gelir. Buna bir enerji d�zeyinin ayr��mas� ('splitting') denir. "Manyetik alan nereden ��kt�?" diyecek olursan�z; elektronlar�n y�r�nge hareketi ak�m anlam�na geldi�inden, d�� elektronlar a��s�ndan; i� elektronlar�n yol a�t��� b�yle bir manyetik alan, �iddeti zay�f da olsa, elekron say�s� birden b�y�k ve tek olan hemen her atomda vard�r. | |||