Vücut
ince, uzun ve silindirik şekilli olup, pullarla kaplıdır. Pulların büyüklükleri
ve dizilimi, sistematik açıdan önem taşır. üyeler körelmiştir. Ancak bazı gruplarda
üye kalıntılarına rastlanır. Dış kulak açıklığı, kulak zarı, dış ve orta kulak
ile östaki borusu bulunmaz. Gözkapakları yoktur, gözü örten sabit bir şeffaf plak
bulunur. Çatalsı dil, ağız kapalıyken bile dışarı uzatılabilir. Dile yapışan koku
partikülleri, koku almadan sorumlu olan Jacobson organına iletilir.
Çene
kemikleri kaynaşmamıştır. Çenenin sağ ve sol yarıları ile, alt ve üst çeneler
birbirinden ayrılabilir. Bu yapı özelliği sayesinde, kendilerinden çok daha iri
avları bile rahatlıkla yutabilirler. Kural olarak av önce felç edilir veya öldürülür,
sonra da bütün olarak yutulur. Göğüs kemiklerinin (Sternum) bulunmaması,
iri avların yutulmasına yardımcı olan diğer bir özelliktir. Kaburgaları çok sayıdadır.
Sol akciğer körelmiştir, sağ akciğer ise vücut boyunca uzanır. Diğer tüm organlar
da uzun yapılıdır. Boşaltım ürünleri ürik asit formundadır. İç döllenme görülür.
Bazılarında güçlü zehir bezleri ve çeşitli tipte zehir dişleri bulunur. Çoğu türde
ayrıca, savunma veya karşı cinsin ilgisini çekme amaçlı olarak koku bezleri vardır.
Bazı yılan gruplarında ise, avın vücut sıcaklığını algılayabilen (termosensor),
kızılötesi ışınlara duyarlı "çukur organları" bulunur.
En
önemli aileler (familyalar) şunlardır:
1.
Familya (Aile): Typhlopidae (Kör yılanlar) Bir uçtan bir uca aynı kalınlıkta
(silindir şeklinde) olan vücudun hem üst hem de alt kısmı pullarla örtülüdür.
Renk ve görünüş, solucanı andırır. Toprak içinde veya taşların altında yaşarlar.
Hemen hepsi kazıcıdır. Oldukça küçük olan gözler, baş plaklarının altında konumlanmıştır.
Ağız at nalı biçiminde olup, alt konumludur. Kuyruğun uç kısmında küçük bir diken
bulunur.
Typhlops
spp. (kör
yılan)
2.
Familya (Aile): Leptotyphlopidae Bir önceki aileye çok benzerler, ancak
onlardan daha ince ve uzun yapılıdırlar. Kalça kemerinde üye kalıntıları (ilium,
ischium, pubis ve femur kemikleri) mevcuttur.
Leptotyphlops
spp. (ipliksi
yılan)
3.
Familya (Aile): Boidae (Pitonlar ve boa yılanları) Oldukça iri yılanlardır.
Kurak ve kumlu yerlerde yaşar, avlarını sıkarak ve boğarak öldürürler. Vücudun
alt kısmı, tek sıra halinde dar plakalarla örtülüdür. Başın üstünde küçük pul
ve plaklar bulunur. Akciğerleri çifttir. Kalça kemeri ve arka üye kalıntıları
mevcuttur. Görme duyuları zayıftır. Gözbebekleri dikeydir. Bu aile üyelerinde,
kızılötesi ışınlara duyarlı çukur organları bulunur. Avlarının yerini, vücut sıcaklığı
yardımıyla, karanlıkta bile tespit edebilirler. Boalar canlı doğururlar, pitonlar
ise yumurtalarının üzerinde kuluçkaya yatarlar.
Python spp.
(piton)
Boa spp. (boa)
Eryx spp. (mahmuzlu
yılan)
Eunectes murinus (anakonda)
Chondropython
spp. (ağaç pitonu)
Epicrates
spp. (gökkuşağı boa)
4.
Familya (Aile): Colubridae Dünyanın en kalabalık yılan grubudur. Yurdumuzun
en uzun yılanları da, bu aileye aittir. Yarı-zehirli türleri de içerir (yurdumuz
için Malpolon monspessulanus ve Telescopus fallax). Ancak bu türlerde
de zehir dişleri oldukça geridedir. Başta daima 9 adet, büyük ve simetrik plaka
bulunur. Gözbebekleri yuvarlaktır (Telescopus fallax'da dikeydir). Akciğerleri
tektir. Hem alt hem de üst çenede dişler bulunur. Kalça kemeri ve arka üyelerin
kalıntısına rastlanmaz.
Coluber spp.
Elaphe spp.
Eirenis spp.
Natrix spp. (yarı
sucul yılanlar)
Malpolon monspessulanus (çukur başlı yılan)
Spalerosophis spp.
Telescopus fallax
(kedigözlü yılan)
Lampropeltis spp.
Dasypeltis
spp. (yumurta
yılanı)
5.
Familya (Aile): Viperidae (Engerekler) En gelişmiş yılanlardır. Baş, boyundan
daha geniş olup üçgen şeklindedir. Baş üzeri, küçük pullarla örtülüdür. Vücut
pulları karinalıdır. Gözbebekleri dikeydir. üyelerinin tamamı zehirlidir. Zehir,
üstçenede bulunan zehir dişleri ile verilir ve kan yoluyla ilerler (hematoksik).
Yavrularını canlı olarak dünyaya getirirler. Crotalinae (çıngıraklı yılanlar)
alt ailesinde de ısıya duyarlı çukur organları bulunur.
6.
Familya (Aile): Elapidae (Kobralar) Dünyanın en zehirli yılanları, bu
aileye aittir. Zehir dişleri öndedir. Zehirleri sinir sistemi üzerine etkilidir
(nörotoksik) ve çoğunlukla felç edicidir. Elapinae (kobralar) alt ailesinde, başın
yukarıda tutularak ürkütme ve saldırı pozisyonuna geçilmesi tipiktir.