animalia> eumetazoa> bilateria> deutorostomia> chordata> craniata> gnathostomia> tetrapoda>

4. Classis (Sınıf): Mammalia (Memeliler)

İnsanların da dahil olduğu, omurgalıların en evrimleşmiş grubudur. ıskeletteki kemik sayısı, diğer omurgalı gruplarına göre azalmıştır. Vücut yüzeyi, epidermis türevi olan gerçek kıllarla örtülüdür. Çeşitli gruplarda bu kıllar, değişikliğe uğrayarak pul, plak veya dikenlere dönüşmüştür. Bazı gruplarda ise, deri tamamen çıplak olabilir. Kıllar, periyodik olarak değiştirilir. Çoğu memelinin yaz ve kış postları farklıdır. Memeli derisi, bez bakımından oldukça zengindir. Yağ ve ter bezlerine ek olarak süt bezleri, bu sınıfa özgüdür. Sabit vücut sıcaklıklı oluşta vücut sıcaklığının düzenlenmesi, ter bezleri ve vücut yüzeyindeki kıllarla yakından ilişkilidir. Akciğer solunumu görülür. Kalp 4 bölmelidir. Kalpten tek aort yayı çıkar ve kuşlardakinin aksine sol tarafta bulunur. Diyafram, önemli bir solunum kası olarak gelişmiştir ve nefes alıp vermede işlev görür. Alyuvarlar yuvarlaktır ve solunum yüzeyinin artırılabilmesi için, ergin alyuvarlar çekirdeklerini kaybetmiştir.

Kıkırdak yapılı bir kulak kepçesi, birkaç grup haricinde tümünde mevcuttur. Ortakulakta işitme işlevinde görevli olan 3 adet kemik (örs, çekiç, üzengi) oluşmuştur. İç kulakta ayrıca, "Cochlea (salyangoz)" adı verilen bölüm oluşmuştur. İkincil damağın oluşmasıyla, ağız ve burun boşlukları ayrılmıştır. Alt ve üst çenede, gruplara göre farklılık gösteren dişler mevcuttur. Beslenme durumuna göre dişler, farklı yapıdadırlar ve kesici dişler, köpek dişleri, azı dişleri gibi isimler alırlar (Heterodonti). Buna ek olarak birçok türde, yavrularda süt dişleri ve erginlerde esas dişler görülür (Diphyodonti).

Vücut büyüklükleri değişkendir. En küçük memeli, bir kemirgen olan Cüce fare (Suncus etruscus - ortalama 6 cm, 2 gr); en büyük memeli ise Mavi balina'dır (Balaenoptera musculus - ortalama 35 m, 120 ton).

Cüce Fare

Mavi Balina

Yumurtaları küçük ve kabuksuz olup, yaygın olarak vivipar tipte üreme görülür. Monotremata alt sınıfında ise ovipari görülür. Erkek bireylerde, özelleşmiş bir çiftleşme organı "penis" bulunur. Testisler, memeliler sınıfına özgü olarak, "scrotum" adı verilen kese içerisindedir. Yavru bakımı en üst seviyeye ulaşmıştır. Sinir sistemi gelişimi ve beyin özelleşmesinin de artışıyla, davranış tipleri de çeşitlenmiş ve karmaşıklaşmıştır.

1. Subclassis (Alt sınıf): Prototheria = Monotremata (Tek delikliler = İlkel memeliler)
2. Subclassis (Alt sınıf): Metatheria = Marsupialia (Keseli memeliler)
3. Subclassis (Alt sınıf): Eutheria = Placentalia (Plasentalı memeliler)