animalia> eumetazoa> bilateria> protostomia> eucoelomata> mollusca>

8. Classis (Sınıf): Cephalopoda (Kafadan bacaklılar)

Octopus (ahtapot)

Yumuşakçalar içinde en gelişmiş sınıftır. İlk defa bu grupta, yıldız şeklinde kıkırdak hücrelerine rastlanır. Mürekkep balıklarının kolları, aslında bacaklarıdır. Bacaklar değişikliğe uğrayarak, baş bölgesinde yer alan kollara veya tentaküllere dönüşmüştür. Kollar çoğunlukla vantuz veya disk taşır. Bacağın bir kısmı, su fışkırtmaya yarayan "Huni"ye dönüşmüştür. Bacaklar: - Nautilus'da vantuz veya disk taşımaz, ancak yapışkan salgı bulunur. - Ahtapotlarda 8 bacak bulunur ve tamamı vantuz taşır. - Mürekkep balıklarında ise 8 kol + 2 tentakül bulunur. Tentaküller kollardan daha uzundur.

Ahtapotlarda kabuk tamamen ortadan kalkmış, mürekkep balıkları ve kalamarlarda ise kabuk fazlasıyla indirgenmiş ve manto tarafından örtülmüştür. Bazı türlerde bulunan yan yüzgeçler, hareket esnasında dengenin sağlanmasına yardımcıdır. İlk defa kamera göz ortaya çıkar. Omurgalılardaki kamera göze analog kabul edilmektedir. Bu göz tipinde retinada kör nokta yoktur ve reseptör hücreleri de, omurgalılardakinin aksine, ışığın geldiği yöne doğru dizilmiştir.

Sepia (mürekkep balığı)

Derilerinde bulunan kromatofor pigmentlerinin hormonal kontrolü sayesinde, çok hızlı bir şekilde renk değiştirebilirler. Erkeklerde, kur davranışı sırasında da renk değişimleri görülebilir. Bazı mürekkep balıklarının ayrıca biyolüminesans da görülebilir.
Melanin üreterek depolayan mürekkep bezi, tehlike anında salgısını anüse boşaltır. Hayvan bu sayede mürekkep püskürterek düşmanından kaçabilir. Sepia cinsinde, zehir salgılayan tükürük bezleri bulunduğu bilinmektedir.
Grup üyelerinin tamamı denizeldir ve predatör olarak beslenirler. Gaga şeklindeki çene ile parçalanan av, Radula organı yardımıyla daha küçük parçalara ayrılır ve sindirim sistemine gönderilir.

Loligo (kalamar)

Architeuthis

Kalamarlarda iki tip kalp bulunur. Solungaç kalbi kirli kanın temizlenmesinden ve solungaçlara iletilmesinden, Sistemik kalp (ana kalp) ise pompalamadan sorumludur
Çiftleşme esnasında erkek, Hectocotylus olarak bilinen kolu aracılığıyla, kendi manto boşluğundan bir spermatofor kopartır ve bunu dişinin ovidukt açıklığına yerleştirir.
Özel bir larva evresi bulunmaz. Bilinen en iri Mollusca üyeleri, efsanelere de konu olan Architeuthis cinsi kalamarlardır.

Subclassis 1: Nautiloidea (Genus: Nautilus)

Subclassis 2: Coleoidea
Ordo 1: Sepiida (Mürekkep balıkları) (Genus: Sepia, Sepiola)
Ordo 2: Teuthida (Kalamarlar) (Genus: Loligo, Architeuthis)
Ordo 3: Octopoda (Ahtapotlar) (Genus: Octopus)

Subclassis 3: Ammonidea (Genus: Ceratites, Ammonites)

ammonite