Olmayan Maçın Analizi:
Ponomariov-Kasparov

Maçın İptali
Satranç Dünyasını birleştime amacıyla 2002 yılında yapılan anlaşmaya uygun olarak Ponomariov ile Kasparov arasında oynanması gereken maç FIDE tarafından iptal edildi. Satrançseverlerin merakla beklediği bu maç sadece genç kuşağın son temsilcisi FIDE Şampiyonu Ponomariov ile Kasparov arasında yapılacak maç sebebiyle değil, aynı zamanda galibin Kramnik-Leko maçının kazananı ile oynayacak olması açısından da önemliydi. Belki de bu şekilde Kasparov, 2000 yılında Brain Games organizasyonu altında yapılan maçta Kramnik'e karşı olan kaybının rövanşını oynayabilecekti. Bu maçların sonunda dünyadaki bölünme sona erdirelecek ve Kramnik ile Kasparov da FIDE'nin bayrağı altında yarışmaya başlayacaklardı.

Kabul Edilemez Koşullar
Maçın geleceği ile ilgili ilk şüpheler 12 Ağustos'a kadar Ponomariov'un maç ile ilgili koşul anlaşmasını imzalamamasıyla ortaya çıktı. Bu tarih her ne kadar anlaşma için son tarih olsa da FIDE bu süreyi 28 Ağustos'a kadar uzattı. Ponomariov ısrarla anlaşmada 4 değişiklik öneriyordu.
Bunlar kısaca şöyleydi:
1) Anlaşma yapıldıktan sonra kurallara uyulmaması halinde oyunculardan birini değiştirme hakkı FIDE'nin olacaktır maddesinin değiştirilmesi.
2) Maçın uzatmalara kalması halinde bir günlük boş günün kaldırılması.
3) Hakemlerden en az birinin ana dilinin rusça olması.
4) Doping kontrolü testlerinin Rusya veya Ukrayna dışındaki tarafsız bir ülkede yapılması.

FIDE üçüncü ve dördüncü maddelerdeki istekleri yerine getirirken, birinci ve ikinci maddelerdeki talepleri uygun görmedi.

İddialar
Ponomariov neden oynamadı? Satranç dünyasında bununla ilgili çeşitli teoriler hemen üretilmeye başlandı. Kimilerine göre Ponomariov FIDE'nin bu maçı iptal edemeyeceğinin düşünmüştü. Sebebi ise basitti. Maç için tüm davetiyeler, duyurular yapılmıştı. Maçın başlangıç oyununda Ponomariov'un ilk hamlesini Ukrayna Devlet Başkanı Kuçma, Kasparov'unkini de Putin yapacaktı. Ponomariov'a göre FIDE böyle bir skandalı göze alamazdı.

İkinci iddia Ponomariov'un Kasparov'dan korktuğu ve bu sebeple maçı çıkmaza sürüklediği yönündeydi. Şu anda rating listesinde onikinci sırada bulunan Ponomariov belki de kendini Kasparov karşısında yeterince kuvvetli hissetmiyordu. Nasıl Anand ve Short Kasparov'a yenildikten sonra eski güçlerine ulaşamadılarsa, o da benzer sona uğramak istemiyordu.

Üçüncü iddia ise en şaşırtıcı olanı. Parlemantsoki Gazetesi yazarı Evgeniy Bebchuk "Para... bütün mesele para beyler..." başlığı altında bu olay üzerine şaşırtıcı bir makale yayınladı. Bebchuk şöyle yazıyordu: "Ponomariov'un menajeri Danailov daha maç başlamadan açıktan 400.000 dolar talep etti ve de almayı başardı! İtiraf etmeliyim ki FIDE yöneticilerinin bu davranışına hiçbir anlam veremiyorum. Tabii ki toplam 1.600.000 dolarlık ödül parası ayrılmıştı ama bundan ayrı Tümenli petrolcülerimiz 100.000 dolar da ödeme yaptılar. Ponomariov'un yardımcıları bu parayı aldıklarından neden Kasparov gibi büyük bir oyuncu karşısında riske girsinlerdi ki?"

Geleceğe Dair
FIDE son resmi açıklamasında FIDE'nin eleme usulü yapılan Dünya Şampiyonasının birincisinin bir sonraki sene Kasparov ile maç yapacağını açıkladı. Tüm açıklamalarını Dünya Klasik Satranç Şampiyonu imzasıyla yayınlayan Kramnik ise önümüzdeki aylarda Leko ile maç yapacağını ilan etti ve tüm yetkilileri dünya satrancındaki bu krize çözüm getirmeleri için çaba sarf etmeye davet etti. Son mesajı ise tüm satrançseverlerin özlediği türden:
"Bırakın satranççılar satranç oynasın!"

Selim Gürcan