Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Gözde İmren ve arkadaşları, International Journal of Molecular Sciences dergisinde yayımlanan çalışmada kemik gelişiminde ciddi bozukluklara neden olan genetik bir hastalık olan SEMD’nin genetik mekanizmasına ışık tutuyor.
Claudius Ptolemaios (Batlamyus)
Ardışık Sudoku ödüllü sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanmış Mutlu Beyin kitabı hediye edilecek.
Peribacaları, farklı sertliklere sahip kayaların farklı oranlarda aşınması sonucunda oluşan sütun, silindir, koni ve mantar görünümlü yer şekilleridir.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Bundan 56 yıl önce Ay’a gitmeyi başardıysak bu, günümüzün teknolojisiyle ve uzay çalışmaları birikimiyle ne kadar zor olabilir ki?
Japonya’daki RIKEN araştırma merkezinden bilim insanları, kullanım sırasında dayanıklılığını koruyan ancak deniz suyunda saatler içinde parçalanabilen yeni bir plastik türü geliştirdi.
Jerome Tisne/Getty Images
Çiğnediğiniz sakızı yanlışlıkla yuttuğunuzda aklınıza o meşhur söylenti gelebilir. Dünya çapında yaygın biçimde ifade edilen ve kökeni bilinmeyen bu iddiaya göre yutulan sakız sindirilemediği için yıllarca midenizde ya da bağırsaklarınızda kalabilir. Bu söylentinin sindirimle ilgili kısmında bir gerçeklik payı olsa da vücutta kalma süresi yıllarla değil saatlerle ifade edilebilecek ölçüdedir.
Sakızın sindirim durumuna geçmeden önce besinleri nasıl sindirdiğimize bir göz atalım. Yiyeceklerin sindirimi ağızdaki mekanik süreçle başlar. Burada ezilerek küçük parçalara ayrılan yiyecekler, kas hareketleriyle sindirim kanalının sonraki duraklarına gönderilir. Tükürükte, mide öz suyunda ve bağırsaklarda çeşitli enzimler bulunur. Bu enzimler, temel besin maddelerimiz olan yağları, karbonhidratları ve proteinleri parçalayarak vücudun kullanabileceği basit bileşenlere dönüştürür. Çiğnenmiş besinler, mide öz suyundaki hidroklorik asit ile tuzlar sayesinde bulamaç hâline getirilerek daha kolay işlemden geçirilmesi için bağırsaklara iletir.
Sakızın ana bileşeni olan sakız bazı (sakız mayası) bir besin olmadığı için yutulduğu zaman sindirim kanalında tüm bu süreçlerden aynı şekilde geçeceğini söyleyemeyiz. Sakızda ayrıca şeker ya da yapay tatlandırıcılar, aroma vericiler, sakızın dokusal özelliklerini kazandırmak için yumuşatıcı ve hacim arttırıcı maddeler bulunur. Sakız bazı, doğal ya da sentetik kauçuktan üretilir. İdeal çiğnenebilirliği sağlamak ve kauçuk ağaçlarının aşırı kullanımını engellemek için günümüzde sakız üretiminde, bir sentetik kauçuk türü olan bütil kauçuktan yaygın biçimde yararlanılır.
Sakız bazındaki kauçuğun temel işlevi sürekli çiğnenebilirliği sağlamak olduğu için sakız, ağızdaki mekanik sindirimden pek etkilenmez. Sakızda düşük miktarlarda bulunan karbonhidrat ile yağ ise sindirilebilir besin özelliği gösteren maddelerdir. Sindirim kanalındaki enzimler karbonhidrat ve yağları parçalasa da insan vücudunda kauçuk polimerlerini sindirecek enzimler yoktur. Öte yandan kauçuk, mide öz suyundaki aside karşı da dayanıklıdır. Hatta bütil kauçuk gibi polimerler, bu dayanıklılıkları nedeniyle laboratuvar eldivenlerinin üretiminde de kullanılır.
Sakız bazındaki kauçuk sindirimden kurtulsa da tıpkı tamamını sindiremediğimiz besin maddelerinde olduğu gibi vücuttan kısa sürede atılır. Yutulan sakız da besin maddeleriyle birlikte sindirim kanalında ilerler ve ortalama 40 saatlik bir süre sonrasında dışkıyla vücuttan atılır.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
