Neden Bazı İnsanlar Kişnişin Tadı Sevmez?

ithinksky/iStock

Bilimsel adı Coriandrum sativum olan kişniş bitkisi (aşotu olarak da bilinir), maydanozgiller bulunuyor. Yaprakları maydanozu andıran kurutulmuş meyveleri ya da tohumları baharat olarak kullanılabiliyor. Lezzet konusunda insanları keskin biçimde iki kutba ayıran bu bitkiyi sevenler onu ferahlatıcı, hoş bir kokuya bir tada sahip olarak nitelendiriyor. Diğer ise kişnişin kokusunu sabuna benzeten ve hiç beğenmediği için ondan uzak durmaya çalışanlar var. Araştırmalar bu net beğeni farkının genetik kökenleri olabileceğini işaret ediyor.

İnsanların aynı yiyeceği tattıklarında farklı tepkiler vermesi pek de şaşırtıcı değil. Tatma deneyimi herkeste aynı biçimde gerçekleşse de bu deneyime karşı verilen tepkiler çeşitlilik gösterebilir. Acı biber yemek buna örnek olarak gösterilebilir. Acı biber yiyen herkes yanma hissi deneyimler ancak bazı insanlar bu deneyimden hoşlanır. Kişniş söz konusu olduğunda ise durum bundan biraz farklıdır. Kişniş tüketen insanlar yiyeceğin tadını tanımlarken birbirinden tamamen farklı duyusal deneyimler tarif edebiliyor. Dünya nüfusunun yaklaşık %4 ila %14'ü, kişnişin tadıyla kokusunu tahammül edilemeyecek düzeyde rahatsız edici buluyor. Bu insanlar tat ve koku deneyimlerini tarif ederken çoğunlukla sabun, toprak ve böcek benzetmelerini kullanıyor. Popülasyondaki bariz beğeni farkının genetik bir durumdan kaynaklanabileceğini sorgulayan bilim insanları binlerce insanın DNA'sını karşılaştırdı.

Yapılan karşılaştırmalı analizler, kişniş sevmeyenlerin "tek nükleotit polimorfizmi" adı verilen kalıtsal bir farklılık nedeniyle ayrı bir duyusal deneyim yaşadıklarına işaret ediyor. Bu kişilerin 11 numaralı kromozomunun koku alma duyusuyla ilişkili bir bölümünde popülasyonun geri kalanına kıyasla küçük bir farklılık bulunuyor. Genetik farklılığın olduğu bölgedeki OR6A2 adlı bir gen, kişnişte bulunan bazı kimyasal maddeleri algılayan reseptörlerin üretiminden sorumlu genetik bilgiyi içeriyor. Bu genin kodladığı reseptörler, kişnişte bulunan aldehit adlı moleküllerin algılanma biçimini değiştiriyor. Böylece kişniş tadıldığında farklı bir aroma ve lezzet deneyimi ortaya çıkabiliyor. Aldehitlere karşı duyarlılığın değişmesi sabunsu koku algılanmasına ve bitkideki diğer hoş aromalarının bastırılmasına yol açabiliyor. Yapılan analizler kişnişin tadının insanlar tarafından beğenilip beğenilmemesinde etkili olan gen farklılığının coğrafi olarak değişkenlik gösterdiğini de ortaya koyuyor. Örneğin kişnişin sabun gibi koktuğunu belirtenlerin oranı Avrupa kıtasında %13'ü aşarken bu oran Asya kıtasının güneyinde %4'e kadar iniyor.

Kaynaklar:

• livescience.com/health/food-diet/why-do-some-people-think-cilantro-tastes-like-soap
• nature.com/articles/nature.2012.11398
• thoughtco.com/why-does-cilantro-taste-like-soap-4588073