Sıra dışı bir kök hücre nakli, kornealarındaki ciddi hasar nedeniyle bulanık gören üç kişinin görmesini önemli ölçüde iyileştirdi. Japonya’da gerçekleştirilen klinik deney, dünyada türünün ilk örneği ve kök hücre araştırmaları için önemli bir ilerleme olarak değerlendiriliyor.
Otonom araç teknolojisinin öncü şirketlerinden Waymo, tam otonom sürüş özelliğine sahip araçlarıyla şehir içi taşımacılık alanında önemli bir ivme yakaladı.
Toplam Karalama sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek 10 kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlanmış Güçlü Titreşimler-Müziğin Fiziği kitabı hediye edilecek.
Bilim ve Teknik Ayın Sorusu köşesinde Ocak 2025'in sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek beş kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları Yayınları’ndan Problem Çözümüne Giriş kitabını hediye edeceğiz.
Okumanın ve yazmanın henüz söz konusu olmadığı, insanların resim yoluyla iletişim kurdukları zamanlardan kalma sanat eserlerinin bazılarında Güneş çiziminin ve Ay’ın evrelerinin tasvirlerinin yer alması, insanın 10.000 yıldan daha uzun bir süre önce gökyüzünde gördüklerine ilgi duyduğunu ve resmettiğini gösteriyor.
Yıldızımız Güneş’in, yakıtı tükenerek yaşamı sonlandığında bir kara delik oluşmayacak. Güneş yaklaşık 5 milyar yıl içinde önce kırmızı deve, bir o kadar yıl sonra da gezegenimsi bulutsuya dönüşecek.
Yeni bir araştırmada, atmosferdeki karbondioksit düzeyinin artması sonucu okyanuslarda oluşan asitlenmenin derin sulara doğru ilerlediği anlaşıldı. Bulgulara göre asitlenme, 1.500 metreyi bulan derinliklere inmiş durumda. Bu da çeşitli canlı türleri için yeni bir tehdit anlamına geliyor.
koto_feja/iStock
Avustralya’daki Queensland Üniversitesinden Habtamu Bizuayehu ve ekibi, yaptıkları bir araştırmada büyük ölçüde düşük ve orta gelir düzeyli ülkelerdeki artışlardan kaynaklı olarak tüm dünyadaki kanser ölümlerinin 2050 itibariyle ikiye katlanacağı öngörüsünde bulundu.
Bizuayehu ve ekibi bu öngörüyü, Küresel Kanser Gözlemevi (Global Cancer Observatory) veri tabanından aldıkları 36 tür kansere ilişkin 185 ülkeden gelen kanser vakası ve kanser ölümü oranı verilerine dayalı olarak yaptı. Araştırmacılar bu oranları, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’ndan aldıkları 2050 tahmini nüfus verisine uygulayarak gelecekteki kanser vakası ve ölümü oranlarına ilişkin tahminler oluşturdu.
Araştırmacılar, tüm dünyadaki kanser vakası sayısının 2022 ile 2050 arasında %77 oranında artacağını, dolayısıyla 2022’deki 20 milyon vakaya 15,3 milyon vaka ekleneceği tahmininde bulundu. Tahminlere göre küresel ölçekte kanser ölümlerinin sayısı da aynı dönem içinde %90 oranında artacak ve 2022’de 9,7 milyon olan kanser ölümü sayısına 2050'de 8.8 milyon daha eklenecek.
En çok artışın, Birleşmiş Milletler’in İnsani Gelişme Endeksi’nde düşük ve orta sıralamalarda yer alan ülkelerde olması bekleniyor. Bu endeks ortalama yaşam süresi beklentisi, eğitim düzeyi ve kişi başı gelir gibi parametrelere göre oluşturuluyor. Endeksteki puanı düşük olan Nijerya ve Afganistan gibi ülkelerde 2050’ye varıldığında kanser vakalarının ve ölümlerinin ortalama olarak üçe katlanacağı tahmin ediliyor.
Boston’daki (ABD) Massachusetts General Hospital’da görev yapan Adrew Chan, söz konusu bulguların, kanser vakalarının artma eğilimine ilişkin başka araştırmaları desteklediğini belirtiyor. Chan’e göre en büyük artışlar, muhtemelen az gelişmiş ülkelerde görülecek. Chan, daha yüksek kanser riskiyle ilişkilendirilen obezite ve sağlıksız beslenme gibi alışkanlıklardaki artışın, düşük ve orta gelir düzeyli ülkelerde görülen bir eğilim olduğunu söylüyor. Öte yandan Bizuayehu ve ekibinin çalışmasında yeni ve etkin kanser tedavilerinin olası etkisinin hesaba katılmadığını ekliyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
