Kesme aralıkları yaklaşık olarak eşit de olsa saç ve tırnakların uzama miktarlarının bireyler arasında farklılık göstermesinin nedeni genetik özellikler ve bazı biyokimyasal süreçlerle ilişkili.
Kesme aralıkları yaklaşık olarak eşit de olsa saç ve tırnakların uzama miktarlarının bireyler arasında farklılık göstermesinin nedeni genetik özellikler ve bazı biyokimyasal süreçlerle ilişkili.
Colossal adlı bir biyoteknoloji şirketi, 10.000 yıl kadar önce soyunun tükendiği tahmin edilen ulukurt adlı hayvanı antik DNA kalıntılarını kullanarak klonlama teknolojisiyle yeniden canlandırdığını açıkladı. Bu açıklama bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.
Bilim ve Teknik dergisinin Ayın Sorusu köşesinde Mayıs 2025'in sorusunu çözenler arasından çekilişle belirlenecek beş kişiye TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları Yayınları’ndan Şekilli Fizik Sözlüğü kitabını hediye edeceğiz.
Colossal adlı bir biyoteknoloji şirketi, 10.000 yıl kadar önce soyunun tükendiği tahmin edilen ulukurt adlı hayvanı antik DNA kalıntılarını kullanarak klonlama teknolojisiyle yeniden canlandırdığını açıkladı. Bu açıklama bilim dünyasında büyük tartışmalara yol açtı.
Everest Dağı’nın kuzey yüzünde bulunan Orta Rongbuk Buzulu’nda, 1924 yılında Everest’e tırmanırken kaybolan dağcı Andrew Irvine’a ait olduğu düşünülen bir bot buldu. Bu keşif, Everest Dağı’na tırmanan ilk insanların kim olduğuyla ilgili gizemin çözülmesine yardımcı olabilir.
Merkür, Venüs ve Satürn mayıs ayında şafak vakti gökyüzünde görülebiliyorlar. Mars ve Jüpiter ise gün batımından sonra gökyüzünde. Mayıs ayı boyunca etkinliğini devam ettiren Eta Aquarid Gök Taşı Yağmuru da 5 Mayıs’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor.
Yapıştıkları yerlerden günler sonra bile kalabilen simlerin bu özellikleri Van der Waals etkileşimleri, statik elektriklenme ve sürtünme kuvveti gibi fiziksel etkilerle açıklanabilir.
Büyük korsan martı kuşu (Stercorarius skua)
Kuş gribine neden olan H5N1 virüsünün yüksek patojenik yani ciddi hastalıklara ve ölüme neden olabilen formu, 2020'den beri Avrupa, Asya ve Afrika'da yayılıyor, birçok yabani kuşu öldürüyor ve kümes hayvanı çiftliklerinde salgınlara neden oluyor. 2021'de Kuzey Amerika'ya ulaşan H5N1’in ineklerin memelerine bulaştığı ve hayvanların arasında yayıldığı tespit edildi. 2022'nin sonunda Güney Amerika'nın güney ucuna kadar yayıldı ve virüsün coğrafik yayılım hattı boyunca binlerce deniz memelisinin yanı sıra birçok farklı türden kuşun da ölümüne sebep oldu. Şimdi de H5N1, Antarktika Yarımadası boyunca güneye doğru yayılıyor, bu da penguen ve diğer deniz kuşlarının popülasyonlarının tehlike altında oldukları anlamına geliyor.
Prof. Dr. Juliana A. Vianna ve ekibi, Kasım 2024 ile Ocak 2025 arasında Antarktika Yarımadası boyunca deniz kuşlarının 16 yuvalama alanını inceledi. Araştırmacılar, hiçbir yaralanma belirtisi olmayan 35 ölü büyük korsan martı kuşu (Stercorarius skua) buldu. Bu kuşların 11 tanesinden alınan örneklerde, son yıllarda dünya çapında yayılan yüksek derecede patojenik H5N1 kuş gribi virüsüne rastlandı.
Güney Okyanusu’nda bulunan Güney Georgia adasının hemen açıklarındaki Bird Adası'nda yaşayan hasta kahverengi korsan martıları (Stercorarius antarcticus) ve dev fırtına kuşlarında da (Macronectes giganteus), 2023 yılında yapılan testlerde yüksek derecede patojenik H5N1 kuş gribi virüsü tespit edildi. Vianna'nın ekibi, Aralık 2023 ve Ocak 2024'te yarımadanın en kuzey ucunda yaşayan bazı Adélie penguenlerinde ve Antarktika'daki diğer martı türlerinde enfeksiyon belirtileri buldu. Böylece virüsün kıtadaki varlığı teyit edildi.
Şu ana kadar bölgedeki diğer kuş türlerinde teyit edilmiş başka bir vaka yok ancak Vianna, 9 Mart 2025'te Şili Antarktika Enstitüsü (INACH) tarafından kendisine bölgede ölü penguenlere de rastlandığına dair bilgi verildiğini söylüyor. Penguenler yoğun koloniler hâlinde üredikleri için H5N1'in aralarında hızla yayılmasından ve bazı popülasyonların büyük bir bölümünün kaybından endişe duyuluyor. Ancak Vianna, kuşların H5N1'e karşı duyarlılığının türden türe değiştiğini bu nedenle bazı penguen türlerinin virüse dirençli olmasının mümkün olduğunu belirtiyor.
Şubat 2025'te bir başka araştırmacı grubu da Antarktika yakınlarındaki Hint Okyanusu’nda bulunan Crozet ve Kerguelen takımadalarında H5N1'e rastladıklarını ve virüsün, fil foklarının yanı sıra çeşitli kuş türlerinin de ölümüne sebep olduğunu bildirdi. Bu da virüsün Antarktika'nın yarısından fazlasını dolaşarak daha önce virüse rastlanmayan Avustralya ve Yeni Zelanda'ya doğru yayılmaya başladığı anlamına geliyor.
Kaynaklar:
TÜBİTAK Remzi Oğuz Arık Mahallesi Tunus Cad. No: 80 06540 Kavaklıdere Çankaya/ANKARA
E-Posta: bteknik@tubitak.gov.tr
yayinlar.tubitak.gov.tr
E-Posta: abone@tubitak.gov.tr
